احساس شرم در افراد

احساس شرم در افراد : احساس شرم احساسی است که باعث میشود انسان شخصیت خود را مورد حمله ببیند و احساس کند که بد است و ارزشمند نیست  و غمگین شود .

تفاوت این احساس با احساس گناه در همین است که احساس گناه بار مسیولیت بر عهده ی من میگذارد و باعث میشود من فکر کنم که کاری کردم و یا رفتاری که من داشتم بد بود و پسندیده نبود و بیشتر یک رفتار یا عمل خاص مورد هدف است نه کل شخصیت و ابعاد وجودی من
احساس شرم —-> حمله به شخصیت خود —-> احساس بی ارزشی و بد بودن —-> غمگین شدن
احساس گناه –> حمله به رفتار یا عمل خود–> احساس بد پشیمانی بابت رفتار و عمل انجام شده —-> خشم از خود
ما معمولا هنگامی که احساس شرم داریم نسبت به مسئله ای بابت شرم خود نیز شرمگین میشویم و این باعث ایجاد غم میشود.
احساس شرم داشتن در اینجا با معنای عام شرم که در فرهنگ ما عموما با خجالت یکی است متفاوت است و در مقابل بی شرمی قرار نمیگیرد و در جامعه شرم داشتن خوب و بی شرمی بد تلقی میشود اما در این مبحث احساس شرم به عنوان احساس منفی تعریف میشود.

متاسفانه شرم قاتل خاموش روابط بین فردی و روابط عاطفی است و این حس زیر مجموعه حس غم است .
علایم تجربه حس شرم این موارد هستند : تن صدای پایین ،عدم برقراری تماس چشمی،تپش قلب و باقی علایمی که هنگام شرم در افراد مشاهده میشود علایم اضطرابی است که برای پنهان کردن احساس شرم بروز میکند مثل : عرق کردن –لرزش صدا-گوشه گیری-سرخ شدن – گریه و…..

شرم باعث میشود که بابت این شرم از خودمان خشمگین شویم و دچار احساس پشیمانی و کاهش اعتماد به نفس بشویم و خودمان را سرزنش کنیم و این یعنی ما غم خود را از این موضوع تبدیل به خشم میکنیم زیرا بروز احساس خشم و تحمل کردن آن راحت تر است و به همین دلیل هم دیدن شرم در افراد بسیار سخت است و به راحتی قابل کشف نیست. ریشه این شرم عموما در کودکی  شکل میگیرد هنگامی که مادری فرزند خود را بابت کاری که در جمع انجام داده سرزنش میکند و میگوید که بابت این کار تو آبروی من رفت و من خجالت کشیدم باعث میشود بچه احساس بی ارزشی کند و از خودش غمگین شود.

*رویکرد های متفاوت در برابر احساس شرم ؟

بروز احساس شرم در مردان و زنان متفاوت است  به طوری که شرم در زنان  هنگامی ایجاد میشود که تکالیف و وظایفی که جامعه و خانواده  بر عهده آنها نهاده را نتوانند انجام دهند مثل نقش مادری- خانه داری و…. و در نهایت بابت این ضعف ها در زنان خشم از خود ایجاد میشود . بنابر این زنان عموما شرم را به صورت غم از خود تجربه میکنند مردان عموما باایجاد احساس ضعف به بی ارزشی و شرم دچار میشوند و این در مردان خشم از دیگران را ایجاد میکند مثلا اگر مردی به خاطر ارتباط زیاد و غیر معقول با زنان سرزنش شود باعث ایجاد احساس شرم در او نمیشود بلکه به او احساس قدرت میدهد اما اگربابت عدم قدرت   سرزنش شوند دچار احساس شرم میشوند .ازآنجایی که رابطه داشتن به معنی نزدیک شدن به کسی است که دوستش داریم  پس با احساس شرم در تضاد است چون شرم باعث ایجاد فاصله و جدایی میشود .

در روابط هم ضعف ها و هم نقاط قوت افراد دیده میشود و این باعث ایجاد اضطراب در افرادی میشود که احساس شرم دارند.
رویکردهای متفاوتی در برابر احساس شرم وجود دارد که به شرح زیر است :

۱ ) انکار : مثل هنگامی که حرفی زده ایم که خودمان هم از آن حرف احساس شرم داریم ولی به شدت انکار میکنیم​ که اصلا این حرف زده ایم . مثلا وانمود میکنیم که اصلا چنین حرفی را نزده ایم.

۲ ) توجیه = این افراد انکار نمیکنند اما برای کاری که انجام داده اند و بابت آن احساس شرم میکنند توجیه های متفاوتی می آورند و مثلا با یادآوری ضعفها و اشتباهات دیگران میخواهند احساس شرم و بار اشتباه خود را کم کنند.با جملاتی مثل :
آخه تو باعث شدی….
تقصیر تو بود که ….
تو خودت هم ….

در واقع پای هر چیزی را که توجیه کند وسط کشیده میشود .

۳ ) فرار=منظور فرار فیزیکی نیست و مثلا موضوعات بی ربط را مطرح میکنیم مثلا هنگامی که از اشتباه ما حرف میزننند ما موضوع بحث را عوض میکنیم .
در واقع ریشه همه این رفتارها و اقدامات خشمی است که داریم و این خشم و رفتارها مجموعا باعث از بین رفتن رابطه میشود.

لطفا جهت دریافت خدمات روان شناسی و مشاوره با شماره های ۰۹۰۱۰۱۳۴۶۸۴ و ۰۲۱۸۶۰۱۵۵۹۱ تماس حاصل فرمایید.