فرزندپروری مؤثر( بخش ۲)

فرزندپروری مؤثر( بخش ۲) : توضیح دادن در حالت ذهنی هیجانی : نوجوان یا والدینی که کاملاً منطقی کار می‌کنند، برنامه‌ریزی یا تصمیم‌گیری می‌کنند، در مورد وقایع و منطق فکر می‌کنند و تأثیر هیجانات را روی شرایط و تصمیمات در نظر نمی‌گیرند. اگر عملکرد شما بیشتر منطقی باشد، نمی‌توانید بفهمید که چرا وقتی کسی واکنشش هیجانی باشد، ازنظر شما منطقی نیست؟

دوره نوجوانی دوره‌ای از هیجانات برجسته است و والدین به‌ندرت می‌بینند که نوجوانشان بدون این‌که تحت تأثیر هیجانات باشد، تصمیمی بگیرد. شاید به‌دفعات شده باشد که سعی کرده باشید دلیلی برای واکنش‌های هیجانی نوجوانتان بیاورید. وقتی سعی می‌کنید با نشان دادن نکته‌ای در روزنامه یا مقالات مجله‌ها یا با سخنرانی کردن برای نوجوانتان، اثبات کنید که حق با شماست، احتمالاً در حالت منطقی ذهنتان هستید. وقتی در حال صحبت کردن هستید، احتمالاً نوجوانتان از شما می‌رنجد و صحبت‌های شما هیچ نتیجه‌ی مفیدی در پی نخواهد داشت.

پاسخ دادن در حالت ذهنی هوشیار

فرزندپروری مؤثر به معنای این است که به دنبال هوشمندانه‌ترین پاسخ‌ها به شرایط باشید. این پاسخ‌ها، پاسخ‌هایی هستند که احساس و استدلال را باهم هماهنگ می‌کنند و اهداف دراز‌مدت را در نظر دارند. تصمیمی که در حالت هوشمندانه گرفته شود، مبنی بر درک مستقیمی است که از کل تصویر موجود در آن شرایط به‌دست‌آمده است و به نظر می‌رسد فرد در عمیق‌ترین سطح هوشمندی خود به دنبال این است که مؤثرترین کار را انجام دهد.

نوجوانی که تصمیم می‌گیرد به کلاس‌های آموزشی بعد از مدرسه برود، علی‌رغم این‌که تمایل دارد با دوستانش باشد، تصمیم خود را در حالت ذهنی هوشمندانه گرفته است. نوجوانی که مایل است در یک جشن خانوادگی شرکت کند، حتی اگر دوستانش این کار را احمقانه بدانند، در حالت ذهنی هوشمندانه تصمیم گرفته است.

به‌احتمال‌زیاد شما در حالت ذهنی هوشمند خود هستید وقتی ۱) تشخیص بدهید که نوجوان شما هیجانی واکنش نشان می‌دهد، ۲) عقب می‌ایستد و صحبت نمی‌کند، ۳) به آنچه نوجوانتان می‌گوید گوش می‌دهید و درباره‌ی او قضاوت نمی‌کنید، ۴) آرام هستید و به نقطه نظرات نوجوانتان توجه می‌کنید و ۵) به شیوه‌ای پاسخ می‌دهید که به شما کمک می‌کند تا به اهدافتان برسید. والدینی که از رفتارهای خطرناک و آشفته‌ی نوجوانشان آگاه هستند و می‌توانند به شکلی حرفه‌ای به او کمک کنند، از رفتارهای دمدمی‌مزاج و هیجانی او آگاه هستند، درحالی‌که می‌دانند کاری که انجام می‌دهند، کار درستی است. احتمالاً شما وقتی تصمیمی می‌گیرید که انجام دادن آن دردناک و سخت است و درعین‌حال می‌دانید که انجام دادن آن ضروری است، در حالت ذهنی هوشمند خود هستید.

توسعه پاسخ‌های هوشمندانه به کمک تمرکز و ذهن‌آگاهی

چگونه والدین می‌توانند به پاسخ‌های هوشمندانه برسند، به‌ویژه وقتی‌که با نوجوانانی (چه هیجانشان شدید باشد و چه نباشد) روبرو هستند که معمولاً هیجاناتشان در حال تغییر است؟ معمولاً والدین به دلیل اتفاقاتی که در گذشته افتاده است نسبت به نوجوانشان واکنش هیجانی نشان می‌دهند، نگران آینده او هستند و درونشان حالاتی دارند (خستگی، گرسنگی، نداشتن احساس خوب و …) که هیچ ارتباطی با نوجوان پیدا نمی‌کند. پاسخ هوشمندانه دادن نیاز به تمرکز حواس دارد.

تمرکز داشتن به معنی این است که بدون قضاوت روی لحظه‌ی کنونی متمرکز بشویم و این به ما اجازه می‌دهد تا عامدانه طوری پاسخ بدهیم که احساس و استدلال ما هماهنگ باشند تا در آن لحظه، مؤثر واقع شوند (لینهان ۱۹۹۳).

چند مورد وجود دارد که شما می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید تا احساستان را به حداقل برسانید. پاسخ هوشمندانه به این معنی نیست که هیجانات را کنار بزنید. به این معنی است که شما متوجه افکار و هیجانات خود باشید و آن‌ها را بپذیرید، به‌طوری‌که بتوانید آن‌ها را به شکل مؤثری کنترل کنید. سپس شما شرایط را به‌روشنی ارزیابی می‌کنید و مؤثرترین و هوشمندانه‌ترین پاسخ را می‌دهید.

آرام شدن

اولین و مفیدترین چیزی که می‌توانید انجام دهید این است که واکنش هیجانی خود را آرام‌تر کنید. روش‌های بسیاری برای انجام این کار وجود دارد:

• نفس عمیق بکشید تا افکارتان شفاف شود.
• به خودتان یادآور شوید که باید به نوجوانتان به‌آرامی پاسخ بدهید و در جواب دادن به او عجله نکنید، حتی اگر او خواستار پاسخ فوری باشد.
• به خودتان یادآوری کنید که نوجوان شما در لحظه بهترین کاری که می‌تواند را انجام می‌دهد.
• کمی وقفه ایجاد کنید، یا حتی دوش بگیرید تا زمان این را داشته باشید که به‌خوبی فکر کنید.

والدین به ما می‌گویند که وقتی روند پاسخ دادن خود را کند می‌کنند، می‌توانند روشن‌تر فکر کنند و نقطه نظرات نوجوانشان را درک کنند. سپس می‌توانند روش‌هایی را دنبال کنند که منجر به این شود که در حالت ذهنی هوشمند قرار بگیرند و بتوانند پاسخ مؤثری به نوجوانشان بدهند.

لطفا جهت دریافت خدمات روان شناسی و مشاوره با شماره های ۰۹۰۱۰۱۳۴۶۸۴ و ۰۲۱۸۶۰۱۵۵۹۱ تماس حاصل فرمایید.