پرسشنامه مکانیزمهای دفاعی

پرسشنامه مکانیزمهای دفاعی  : در نظریه روانکاوی، مکانیسم دفاعی، یک مکانیسم روانی ناخودآگاه است که اضطراب ناشی از محرکهای غیرقابل قبول و یا بالقوه آسیب زا را کاهش می دهد.

مکانیسم های دفاعی بسته به شرایط و دفعات استفاده از آن ممکن است عواقب سالم یا ناسالم داشته باشد. در فرهنگ لغت آلمانی مکانیسم های دفاعی bwehrmechanismen) ) : استراتژی های روانشناختی هستند که توسط ذهن ناخودآگاه به کار گرفته می شوند به منظور دستکاری، انکار یا تحریف واقعیت برای دفاع در برابر احساس اضطراب زا و تکانه های غیرقابل قبول و حفظ طرحواره های خود یا برنامه های دیگر. این فرایندهایی که واقعیت را دستکاری، انکار یا تحریف می کنند ممکن است شامل موارد زیر باشد: سرکوب، یا دفن احساسات دردناک یا جلوگیری از آگاهی فرد نسبت به حوادثی که حتی ممکن است به صورت نمادین دوباره زنده شود ؛توجیه رفتار و انگیزه های شخصی با جایگزین کردن دلایل قابل قبول به معنای خول “خوب” در برخی از حوادث. در نظریه روانکاوی، سرکوب مبنایی برای سایر سازوکارهای دفاعی در نظر گرفته شده است.

یکی از منابع مورد استفاده برای ارزیابی این مکانیسم ها، بهره گیری از پرسشنامه مکانیزم دفاعی (DSQ) است.

تاریخچه:

نخستین پرسشنامه سبک دفاعی توسط باند و همکارانش در سال ۱۹۸۳ طراحی شد که دارای ۸۸ سوال بود که ۲۴ مکانیزم دفاعی را به چهار شیوه و سیاق مورد بررسی قرار می داد. آنها این مکانیزمهای دفاعی را به نام های: مکانیزم دفاعی سازش یافته. مکانیزم دفاعی سازش نایافته، مکانیزم دفاعی خود قربانی، مکانیزم دفاعی تحریف ذهنی تقسیم کردند. بر این اساس چهار گروه از اختلالات روانی نظیر اختلالات عاطفی، اضطرابی، روان گسستگی و اختلالات روانی مورد مطالعه قرار گرفت، متاسفانه ماحصل این آزمایشات چندان با موفقیت همراه نبود. سپس آندروز در سال ۱۹۸۹ با همراهی همکارانش پرسشنامه باند را دوباره نویسی کرد و نسخه ۷۲ سوالی آن را ارائه داد که در آن سبکهای دفاعی در سه سطح مورد مطالعه قرار گرفتند. این سه سطح شامل روان آزرده، رشد یافته و رشد نیافته بود. البته این پرسشنامه نیز اقبالی نداشت و موفق آمیز نبود. تلاش موفقیت آمیز این پرسشنامه در سال ۱۹۹۳ با نسخه ۴۰ سوالی آن توسط آندروز و همکارانش اتفاق افتاد که ۲۰ مکانیزم دفاعی را در همان سه سطح قبلی (روان آزرده، رشد یافته و رشد نیافته)  مورد ارزیابی قرار می داد.

پرسشنامه مکانیزمهای دفاعی : 

هر کدام از این سه سطح شامل طبقه بندی هایی می شود:

مکانیزم دفاعی رشد یافته: طنز و شوخ طبعی، والایش، پیشاپیش نگری و فرونشانی.

مکانیزم دفاعی رشد نیافته: فرافکنی، انکار، نا ارزنده سازی، گذرا به غمل، دلیل تراشی، جسمانی سازی، لایه گذاری، جا به جایی، مجزا سازی، خیال پردازی های اوتیستیک و پرخاشگری های منفعلانه.

مکانیزم روان آزرده: عقلانی سازی، ابطال، دیگر دوستی کاذب و …

این پرسشنامه شامل ۴۰ سوال است که پاسخ دهی به آنها از کاملا موافقم با کسب نمره ۹ و کاملا مخالفم با کسب نمره ۱ شامل می شود. بیشتر شدن نمره از ۱۰ نشان از آن دارد که بسته به پرسشی که به آن پاسخ داده است، دارای مکانیزم دفاعی فعالی است.

ضرورت استفاده از پرسشنامه مکانیزمهای دفعاعی (DSQ)

افراد سالم معمولاً در طول زندگی از سازوکارهای دفاعی مختلفی استفاده می کنند. مکانیسم دفاعی تنها زمانی آسیب شناسی می شود که استفاده مداوم از آن منجر به رفتار ناسازگار شود بطوری که سلامت جسمی یا روحی فرد تحت تأثیر منفی قرار بگیرد. از جمله اهداف ساز وکارهای دفاع از خود محافظت از ذهن / خود / روان در برابر اضطراب یا تحریک های اجتماعی یا فراهم آوردن پناهگاهی در مقابله با وضعیتی است که در حال حاضر نمی توان با آن مقابله کرد.

برای روشن شدن اهمّیت  این موضوع لازم است که در مطالعاتی که توسط روانشناسان صورت گرفته است، رابطه معناداری بین مکانیزم‌های دفاعی و عوامل درونی چون اعتماد به نفس، تحولات هیجانی، بحرانهای هویتی، تحول شخصیت، عزت نفس، آرامش ذهن و … وجود دارد.

پس از تشخیص استفاده از این مکانیزمها در خود، می توانید به یک روانشناس مراجعه کنید و با پاسخ دادن به این پرسشنامه میزان تسلط این مکانیزمها و نوع آن را در خود تشخیص دهید.

لطفا جهت دریافت خدمات روان شناسی و مشاوره با شماره های ۰۹۰۱۰۱۳۴۶۸۴ و ۰۲۱۸۶۰۱۵۵۹۱ تماس حاصل فرمایید.