چرا دخترها نمی توانند یا نباید از پسرهای مورد توجه خود خواستگاری کنند؟قسمت اول

چرا دخترها نمی توانند یا نباید از پسرهای مورد توجه خود خواستگاری کنند؟

این سوال از سوالات بسیار مهم و قابل توجه است و شاید برای بسیاری از دختر خانم ها از اهمیت ویژه ای برخوردار باشد. جان کلام این است که چرا فقط آقایان همیشه به خواستگاری دخترها می روند؟ چه اشکالی دارد زمینه ای فراهم شود که در صورت مساعد بودن شرایط، بعضی دختر خانم ها نیز از آقایان مورد توجه و علاقه خود خواستگاری کنند؟ چرا باید همواره دختر خانم ها در خانه بمانند تا آقایان در صورت اطلاع، توجه و تمایل به خواستگاری آن ها بروند؟ البته باید اذعان کرد که بسیاری از دختر خانم ها نیز چنین نمی اندیشند و دوست می دارند شاهد آمد و شد خواستگاران متعدد باشند و از میان آنان، کسی را برگزینند که موجه تر بوده، از بیش ترین قابلیت همسری و بالاترین توان آرامشگری برخوردار باشد. شایسته است در ارتباط با این سوال اساسی، توجه همه علاقمندان، صاحبان اندیشه و اهل نظر را به نکات زیر جلب کنم:

به رغم آن که از نظر ظرفیت هوش عمومی و توانمندی های ذهنی تفاوتی بین دختر ها و پسرها وجود ندارد، اما تفاوت های موجود در خصیصه های زیستی و ویژگی های عاطفی دختر ها و پسرها نشانگر شاکله خاص شخصیتی هر کدام از دو جنس است. دختر خانم ها در کنار وظیفه خطیر همسری و آرامشگری وجود همسر همدل، از ارزشمندترین قابلیت انسانی، یعنی توانایی مادر بودن نیز بهره مند هستند. قابلیت و شایستگی مادری، خود آمیزه ای از ویژگی های خاص زیستی و صفات برجسته عاطفی و احساسی است. از این رو ایفای بهینه نقش همسری و توفیق عهده دار شدن وظیفه خطیر و سرنوشت ساز مادری، ترسیمگر طریق فلاح و سعادتمندی فرزندان و از نشانه های شخصیت برتر و کمال وجودی زنان است.

چنین تفاوت های بارز و لازم شخصیتی میان زن و مرد ضرورت بهره مندی فوق العاده زنان از احساسات لطیف و عواطف عمیق، خود بستر پدیدآیی نگرش ها، رفتارها و نیازهای ویژه ای را در وجود آن ها فراهم میکند. به همین دلیل است که زن ها به حمایت عاطفی، روانی و اجتماعی بیشتری نیاز دارند، زیرا هر چه پدیده ای ارزشمند تر باشد، باید مورد حمایت و پشتیبانی بیشتری قرار گیرد.

عمیق، خود بستر پدیدآیی نگرش چنین تفاوت های بارز و لازم شخصیتی میان زن و مرد ضرورت بهره مندی فوق العاده زنان از احساسات لطیف و عواطف ها، رفتار ها و نیازهای ویژه ای را در وجود آن ها فراهم می کند. به همین دلیل است که زن ها به حمایت عاطفی، روانی و اجتماعی بیشتری نیاز دارند، زیرا هرچه پدیده ای ارزشند تر باشد، باید مورد حمایت و پشتیبانی بیشتری قرار گیرد.

زنان عموما دوست دارند، همسرشان فردی باشد که شخصیت او جلوه گر اقتدار منطقی و عاطفی است. به عبارت دیگر سخن، خانم ها نسبت به آقایانی که از شخصیت کاملا انفعالی برخوردار بوده، از صفاتی همچون اعتماد به نفس، قدرت رهبری و مدیریت، شجاعت، استواری و صلابت و حمایتگری همه جانبه بی بهره هستند، نگرش چندان مثبتی ندارند. مردان نیز غالبا دوست می دارند که همسرشان منبع آرامش و شخصیت وجودی شان مملو از مهر و عطوفت، نجابت و عفت و منطق و صبوری باشد.

درواقع همان گونه که در بخش های پیشین این مجموعه بیان شد، در منظر ارزش های روان شناختی اسلامی نیز کانون خانواده همچون بوستانی است که مادر باغبان آن و پدر نگاهبان و حمایتگر آن است. معنا و مفهوم بارز این کلام قرآنی که می فرماید: « الرجال قوامون علی النسا» این است که شوهر ها حامی و پشتیبان با صلابت و استوار همسرانشان هستند. محبت پذیری فوق العاده خانم ها، به لحاظ برخورداری آنان از احساسات پر شور و لطیف، امری کاملا طبیعی است. به همین جهت خانم ها غالبا بیشتر و زودتر از آقایان تحت تاثیر احساسات و جاذبه های مهر آمیز قرار می گیرند و مردان نیز بیشتر و زودتر از خانم ها نسبت به کشش های نفسانی و هیجانات غریزی متاثر می شوند.

خلاصه کلام آن که ساختار شخصیتی هر یک از دو جنس زن و مرد به گونه ای است که هر کدام ویژگی های لازم را در مسیر تحول وجود و نیل به کمال شخصیت بی بدیل خود دارا هستند. تفاوت های زیستی و روان شناختی موجود میان زن و مرد هرگز به معنای برتری یکی بر دیگری نیست، که این تفاوت ها بیانگر ویژگی ها و نیاز های خاص، قابلیت ها و مسئولیت های ویژه و در خور توجه هر کدام از ایشان است.

متفکر شهید، حضرت آیت الله مطهری در این باره می فرماید: « طبیعت، مرد را مظهر طلب و عشق و تقاضا آفریده و زن را مظهر مطلوب بودن و معشوق بودن. طبیعت، زن را گل و مرد را بلبل، زن را شمع و مرد را پروانه قرار داده است. این یکی از تدابیر حکیمانه و شاهکارهای خلقت است که در غریزه مرد نیاز و طلب و در غریزه زن ناز و جلوه قرار داده است.»

بنابراین از یک نگاه ژرف، برای زن که وجودش منبع احساسات، عطوفت و مهر طلبی و تمایل درونی اش مبتنی بر محبوب و معشوق بودن است و دوست می دارد که بر دل و جان مرد حاکم باشد، بسیار دشوار خواهد بود از مردی برای ازدواج خواستگاری کند و احیانا جواب رد بشنود و سراغ فرد دیگری برود. به طور قطع این روش نه در شان دختران فهیم، اصیل، نجیب و پر مهر و عطوفت است و نه به صلاح آنان می باشد. این امر با ویژگی های خاص شخصیتی ایشان سازگار نیست.

بدیهی است برای یک مرد بیشتر قابل تحمل است که از دختری خواستگاری کند و پاسخ رد بشنود و بعد از مدتی از دختر دیگری خواستگاری نماید و احتمالا باز هم با جواب منفی شود تا اینکه سرانجام پاسخ مثبت دختری را برای ازدواج دریافت دارد.

پرواضح است که خواستگاری آقایان از خانم ها هرگز به معنای محدودیت آزادی و اختیار خانم ها در حق انتخاب همسر نیست. ازدواج دختر خانم ها همواره باید با آگاهی، اراده و اختیار شان همراه باشد و همه دختر خانم ها حق دارند از میان خواستگاران داوطلب ازدواج با آنها، آن کس را که اصلح می دانند با آزادی کامل انتخاب کنند و هیچ گونه اجبار و تحمیلی در این ارتباط روا نیست.

پیامبر بزرگوار اسلام – صلوات الله علیه و آله – همیشه بر اراده و اختیار دختر ها در انتخاب همسر تاکید داشتند. حتی هنگامی که مولای متقیان علی – علیه السلام – نور چشم و عزیز پیامبر می خواهند از دختر پیامبر خدا – صل الله علیه و آله – زهرای اطهر سلام الله علیها خواستگاری نمایند، در نهایت ادب و احساس شرم حضور و بیان تقاضا در محضر رسول خدا- صل الله علیه و آله – عرض می کنند « آیا رسول خدا که درود خدا بر او باد اجازه می فرمایند من هم از زهرای اطهر خواستگاری نمایم؟ پیامبر خدا می فرمایند علی جان، تا کنون چند نفر دیگر با ویژگی های متفاوت و بعضا از خانواده های مشهور و سران اقوام مختلف نیز به خواستگاری زهرایم آمده اند و من شخصا موضوع را با زهرا در میان گذاشته و جویای نظر او شده ام: اما دخترم زهرا تا حال با برگرداندن چهره خود مراتب نارضایتی خود را نسبت به خواستگارانش اعلام کرده است. اینک فرصتی بده تا آمادگی و خواستگاری شما را به اطلاع او برسانم و نظرش را جویا شوم.

سپس پیامبر خدا – صلی الله علیه و آله – به نزد حضرت زهرای مرضیه – علیه سلام – رفتند و موضوع تقاضای علی – علیه السلام – را با دختر عزیزشان در میان گذاشتند. این بار زهرای اطهر بر خلاف دفعات قبل نه تنها چهره خود را برنگرداند، که با چهره ای گشاده مراتب رضامندی قلبی اش را ابراز فرمود. آن گاه پیامبر خدا – صلی الله علیه و آله – با خشنودی از انتخاب شایسته دختر خود، تکبیر گویان از نزد زهرا – سلام الله علیها – بیرون آمد و مراتب موافقت زهرا – سلام الله علیها – را برای ازدواج با علی – علیه السلام – به اطلاع ایشان رساندند. درواقع جریان ازدواج برترین همسران جهان، این گونه بوده است که چندین نفر از افراد مختلف با ویژگی های گوناگون و بعضا بسیار متمول و قدرتمند و صاحب قدرت و نفوذ به موازات علی – علیه السلام – از دختر پیامبر اسلام خواستگاری می کنند و با این که از همان ابتدا نظر و تمایل قلبی پیامبر خدا – صلی الله علیه و آله – نسبت به شخصیت ممتاز و منحصر به فرد علی – علیه السلام – این برترین دانش آموخته مکتب اسلام کاملا واضح و روشن بود و هیچ کس دیگر نمی توانست منزلت علی – علیه السلام – را در نزد پیامبر اسلام داشته باشد، با وجود این ایشان ارائه پاسخ مثبت به تقاضای علی – علیه اسلام – را منوط به اظهار نظر آزادانه و میل و اراده و انتخاب نور چشم خود، زهرای کوثر می داند.

آری، آنچه بیش از هر چیز دیگر در فرایند زوجیت دارای اهمیت و در خور توجه است، مسئله آزادی و حق انتخاب همسری شایسته به وسیله دختر خانم ها ست و بالطبع هر گونه اجبار و تحمیل در این ارتباط نادرست و ناپسند می باشد و با فلسفه ازدواج به معنای دقیق آن، یعنی همدلی و همراهی زن و شوهر، منافات دارد.

مسئله خواستگاری مردها از زن ها نیز به گونه ای که اشارت رفت بیانگر شخصیت تکریم طلب و محبت پذیر و منزلت ارزشمند گوهر وجود گرانقدر و پرخواستار آنان است.

فرصت انتخاب از میان خواستگاران مشتاق و داوطلبان فعال و واجد شرایط ازدواج برای دختر خانم ها، از زیباترین و پر ثمرترین فرصت ها و خطیر ترین و حساس ترین انتخاب هاست. در چنین شرایطی دختر خانم های فهیم و دور اندیش، آنان که به نیکی از فلسفه و هدف والای ازدواج آگاهند و می دانند که انتخاب همسر بزرگ ترین و سرنوشت سازترین انتخاب زندگی آن هاست، فرصت می یابند که بر اساس معیارهای متعالی انتخاب همسری بایسته و شایسته و آرامشگر وجود، در برابر تقاضا یا تقاضاهای متعدد با گفتن « آری» یا « خیر» سرنوشت خود و دیگری را در مسیری معین رقم بزنند.

به سخن دیگر، هنگامی که آقایان به خواستگاری دختر خانم ها می روند، آن ها « شنونده» لفظ آری یا خیر خواهند بود و این دختر خانم هایند که با قدرت انتخاب برتر، گوینده واژه های آری و خیر می باشند.

…

ادامه دارد

بریده ای از کتاب: روانشناسی ازدواج و شکوه همسری

نویسنده: دکتر غلامعلی افروز

انتشارات: دانشگاه تهران

چاپ: پنجم

لطفا جهت دریافت خدمات روان شناسی و مشاوره با شماره های ۰۹۰۱۰۱۳۴۶۸۴ و ۰۲۱۸۶۰۱۵۵۹۱ تماس حاصل فرمایید.