تکنیک های خانواده درمانی

پروژه هنر خانواده

مقدمه

خانواده درمانی بسیار فعال است و به منظور مشارکت تمامی اعضا باید از تکنیک هایی استفاده کرد که بتواند تمامی سنین مورد نیاز را شامل شود. تشویق خانواده به شرکت در فعالیت ها در طی جلسات اغلب موثرتر از صحبت درمانی است. به ویژه موقعی که شمابا سنین و سطوح رشدی مختلف در خانواده کار می کنید. بهره گیری از تکنیک های بازی با خانواده شیوه ای برای برخورد با نیازهای گوناگون تمامی اعضای خانواده است.

منطق

تکنیک هنر خانواده برای معرفی بازی به یک خانواده با هدف افزایش ارتباط و هماهنگی بین اعضای خانواده به کار می رود. این تکنیک نیز یک ابزار مبتنی بر مشاهده برای درمانگر است تا نقش ها و الگوهایی که در سیستم خانواده ارائه می شود را ارزیابی نماید. این تکنیک به هر عضو خانواده فرصت می دهد تا رویاهایش را در سطحی بیان کند که با سطح رشدی اش هماهنگ باشد.

توصیف

یک رل کاغذ سفید و ماژیک ها یا مداد شمعی ها به خانواده ارائه می شود درمانگر به معرفی فعالیت می پردازد و سپس از اعضای خانواده می خواهد تا روی زمین بنشیند.

درمانگر: ما همه رویاهایی در  مورد مکان های خاصی داریم که فکر می کنیم علاقه مند به زندگی در آن هستیم اما اغلب فرصت نمی یابیم که این رویا ها را با دیگران مطرح کنیم و در میان بگذاریم. چیزی را که می خواهم شما انجام دهید این است که موضع تان را روی کاغذ پیدا کنید( اطمینان حاصل کنید که به حد کافی کاغذ وجود دارد طوری که آن ها بتوانند به راحتی در جلوی آن بنشینند و توسط اعضای خانواده شلوغ نشود) بعد از اینکه شما سطح یا فضای خاص تان را داشتید از شما می خواهم تا مکان خاص تان را از آن طور که به نظرتان می آید ترسیم و رنگ کنید. این مکان می تواند یک خانه یا ساختمان دیگر یک دریاچه یک کوه هر چیزی که شما علاقه مند بدان باشید فقط قاعده این فعالیت این است که با کسی دیگری در خانواده صحبت نکنید تا تمامی افراد کارشان تمام شود.

شما اغلب از کودکان خردسال این پاسخ را دریافت می کنید من مطمئن نیستم که بتوانم نقاشی کنم من برای این کار نیاز به کمک دارم. درمانگر باید به یک شیوه تشویق کننده پاسخ دهد و به همه شرکت کنندگان اجازه بدهد بدانند که عقایدشان در مورد این مکان خاص به هر شیوه ای می تواند ترسبم  یا رنگ آمیزی شود (اگر آن ها تمایل به بیان خودشان داشته باشند) و از مداد شمعی و یا ماژیک ها استفاده کنند. نظارت کردن بر هر صحبتی در طی این فعالیت برای درمانگر مهم است و به همه نیاز به ساکت بودن را یادآور می شود در صورتی که به اعضا اجازه صحبت کردن در طی این فعالیت داده شود اعضای مقتدر خانواده می توانند کار هنری اعضای کمتر جسور را هدایت و راهنمایی کنند.

موقعی که خانواده این فعالیت را به پایان می رساند درمانگر به هر عضو کمک می کند تا کارش را توصیف نماید. برخی رهنمود ها در این زمان مهم هستند. یکی این که اعضا باید به ارائه کار هنری اش بپردازد تا توجه متمرکز تمامی اعضا دیگر را داشته باشند. درمانگر باید این اطمینان را بدهد که تمامی اعضا درک می شوند.

جهت دادن برخی سوالات برای اشخاص می تواند شامل این ها شود: در مورد مکان خاص تان به ما بگویید اگر شما اکنون بتوانید به آنجا بروید فکر می کنید آنجا چکار می کنید؟ اگر شما چشم های تان را ببندید صداهایی را که شما در این مکان خاص می شنوید چه هستند؟ اگر شما چشم های تان را ببندید در این مکان خاص بوی چه چیزی را استشمام می کنید؟

به هر فردی فرصت داده می شود درحالی که دیگر اعضا گوش می کنند به این سوالات پاسخ دهد. بعد از اینکه هر فردی به این سوالات پاسخ داد از هر عضو خانواده خواسته می شود تا حداقل یک پیشنهاد مثبت به شخصی بدهد که تازه آشکارسازی کرده است این امر ممکن است از طرف درمانگر رهنمود داده شود اما باید آشکار شود که تمام پاسخ ها باید مطلوب و مناسب باشند. زمانی که همه افراد فرصت کامل کردن این فعالیت را داشته و از خانواده بازخورد دریافت کردند درمانگر از بعضی از اعضا در خواست می کند تا آنچه که او از طریق این تمرین در مورد همدیگر یاد گرفته اند توصیف کنند.

کاربرد ها

اگرچه این فعالیت ساده و ابتدایی است اما یک شکل قوی بازی برای اعضای خانواده است. در این شیوه به تمامی اعضای خانواده فرصت داده می شود تا خودشان را نه فقط از طریق کار هنری شان بلکه از طریق بیان حکایت شان بیان کنند.

این فعالیت سبب می شود هر فردی از خانواده اش بازخورد مثبت دریافت کند و ارتباط ها را شکل دهد طوری که همه افراد بدانند که آن ها شنیده شدند و درک شده اند. این نوع فعالیت بعدا به عنوان تکلیف برای خانواده تشویق می شود طوری که آن ها به تمرین راهبردهای ارتباط که در طی جلسه یاد گرفته اند ادامه بدهند.

این فعالیت خاص در خانواده ها موقعی اثر بخش بوده که اعضا (معمولا کودکان) تمایل به گوشه گیری داشته باشند یا به خاطر ماهیت غیر جسورانه شان به حساب نیایند. این فعالیت همچنین برای کودکی موثر بوده که در سوی دیگر پیوستار به طور مداوم برون ریزی دارد. در گیر شدن (مشغولیت) در طرح هنری فرصتی برای کودکان فراهم می کند تا توسط خانواده شنیده شوند و نیز بازخورد مثبت از هر عضو دریافت نمایند. برای کودک غیر جسور (بی جرئت) این زمانی است که خانواده می تواند کودک را قدرتمند سازد و شرایط مساوی در واحد خانواده فراهم کند. برای کودک با ویژگی (برون ریزی) شرکت کردن در این فعالیت می تواند به ایجاد یک سبک ارتباطی جدید کمک کند که در آن کودک ارزش گوش دادن به دیگران را متوجه می شود به جای تکیه کردن به رفتارهای کهنه که منجر به نتایج یا پیامدهای منفی برای هر دو کودک خانواده می شود و برای تعاملات مثبت پاداش داده دریافت می کند.

این تکنیک برای یک خانواده چهار نفری متشکل از والدین و دو دختر به طور موفقیت آمیز اجرا شد. کودکان قبل از فرزند خواندگی قربانی سواستفاده جسمی شده بودند که شامل رها شدن بدون مراقبت یا غذا برای روزها می شد آن ها اخیرا تحت درمان در محل اقامت قبل از شروع درمان بودند. هر والدی متعهد یک کودک بود پدر با دختر بزرگ تر و مادر با دختر جوان تر. والدینی که منتقد رفتارهای کودک غیر متعهد به ویژه مادر با دختر بزرگ تر بودند.

در طی پردازش کار هنری خانواده ارائه بازخورد مثبت را به تمامی اعضا تمرین کرده و این امر به ویژه برای هر والد_ کودک غیر متعهد موثر بود. زمانی که براساس و پایه این الگوی ارتباطی جدبد در جلسه درمان کار می شد خانواده می توانست به تمرین فعالیت های مشابه در منزل بپردازد. کودک می تواند توسط هر دو والد مورد تایید قرار گیرد.

برشی از کتاب ۱۰۱ تکنیک بازی درمانی 

نویسنده:هیدی جرارد کادوسون _ چارلز ای. شافر

مترجم: دکتر الهه محمد اسماعیل

انتشارات: دانژه

لطفا جهت دریافت خدمات روان شناسی و مشاوره با شماره های ۰۹۰۱۰۱۳۴۶۸۴ و ۰۲۱۸۶۰۱۵۵۹۱ تماس حاصل فرمایید.