مقاله ای جامع در رابطه با سوگ: از تعریف آن تا حمایت از افراد سوگوار

سوگ چیست؟

سوگ به معنای دردی است عمیق ،که با از دست دادن و فقدان همراه است. زیرا این درد نشان از عشقی است که به چیزی یا کسی داشتیم و شاید تمام ابعاد زندگی ما را  فرا گرفته باشد.سوگ تنها مختص به از دست دادن افراد مهم نیست،اما زمانی که به دنبال از دست دادن یکی از عزیزان تجربه میشود، ممکن است با احساساتی مانند احساس گناه، سردرگمی،و …. همراه شده و تداوم پیدا کند ،علی الخصوص که ارتباط ما با موضوع از دست رفته از نوع پیچیده و همراه با دشواری هایی بوده باشد.

فهرست

• فرآیند  و پروسه سوگ
• حمایت از فرد سوگوار
• برای چه چیزی سوگوار باشیم؟(موضوع سوگ)

فرآیند و پروسه سوگ

از آنجا که سوگ مسیر منحصر به فرد خود را دارد،لذا جدول زمانی مشخصی برای احساس درد پس از از دست دادن و فقدان نیز وجود ندارد. همچنین اجتناب کامل  از رنج آن نیز ممکن نیست. در واقع، تلاش برای سرکوب یا انکار سوگ به همان اندازه که انرژی روانی بیشتری میطلبد ،به همان میزان نیز ممکن است فرایند و روند آن را طولانی تر کند.

همانطور که به اشتباه ممکن است تصور کنیم :سوگ بیشتر ، بهتر است یا روش مناسبی برای سرکوب احساسات ناخوشایند  وجود دارد اما در واقع همین نگاه می‌تواند فرآیند دشوار و پیچیده تری را  برای ما رقم بزند.

برخی افراد، سوگ را به عنوان پدیده ای کوتاه مدت تجربه می کنند که به آن سوگ حاد یا شدید می گویند، که ممکن در طی زمان به طور غیرمنتظره ای مجددا عود کند اما افراد دیگر می توانند سوگ را به صورت فرایندی طولانی مدت تجربه کنند که به آن سوگ پیچیده می گویند و ممکن است مدتها یا حتی سالها به طول بیانجامد و چنین سوگ هایی عموما بدون دریافت کمک و حمایت، می تواند به انزوا و تنهایی مزمن منجر شود.

آیا همه پنج مرحله سوگواری را تجربه می‌کنند؟

بسیاری از خود انتظار دارند که به ترتیب مراحل انکار، خشم، چانه زنی، افسردگی و پذیرش را تجربه کنند(تاثیرات کتاب “درباره مرگ و پس از آن- الیزابت کوبلر-راس را نادیده نمیگیریم)اما تحقیقات نشان داده اند شاید فقط عده محدودی تمام مراحل را تجربه کرده و در نهایت به مرحله پذیرش آن برسند ، اما لزوما همه افراد تمام مراحل را تجربه نمیکنند ، امروزه پژوهش ها نشان داده اند که فرآیند سوگواری برای هر شخصی بسیار منحصر به فرد وپیش‌بینی ناپذیر است وفرایند آن برای همه از مراحل ذکر شده به صورت خطی و ترتیبی پیروی نمیکند.

تفاوت سوگ و افسردگی چیست؟

بسیاری از علائم سوگ و افسردگی همپوشانی دارند. علائم افسردگی اغلب ، نوعی از دست دادن ظرفیت برای لذت بردن است. بیخوابی یا از دست دادن اشتیاق به خوردن ومراقبت از خود را شامل میشود با این تفاوت که علائم سوگ معمولا به مرور زمان کاهش می یابند، اگرچه ممکن است در سالگردها یا  مناسبات و مواردی این چنین، با یادآوری فقدان مورد نظر، علائم موقتا  فعال شوند. و هجوم افکار منفی مانند “زندگی چقدر بی رحم و ناعادلانه است” و یا “من هرگز نمیتوانم از این شرایط عبور کنم” بخشی از روند عادی سوگواری باشند، اما مهم این است که اجازه ندهیم تا آن افکار، عنان و اختیار رفتارها را به دست گرفته و ما را هدایت کنند .

حمایت از فرد سوگوار

از آنجا که سوگواری به اشکال متفاوتی در افراد تجربه می‌شود، توصیه متخصصان به کسانی که قصد حمایت از فرد سوگوار دارند بیشتر به  پیروی از میل فرد مذکور تاکید میکند و هم چنین خودداری از قضاوت نسبت به میزان و شدت غم یا مدت زمان سوگواری لذا استراتژی بسه دیگه تمومش کن!و به تعبیری  اجبار به پایان فرایند به هیچ عنوان شیوه مناسبی برای حمایت  از افراد سوگوار نیست.

ارائه کمک‌های عملی و تائید فقدان موجود هر دو اقدامات مثبتی هستند. بسیاری از افراد سوگوار نیاز دارند تا اطرافیان به آنها گوش کنند، سؤال بپرسند و خاطراتشان را مرور کنند تا بدین وسیله، عمق احساسات آنها توسط دیگران به رسمیت شناخته و تأیید شود تا روند بهبودی تسهیل گردد.

موضوع سوگواری(آنچه به خاطرش سوگواریم)

انتظار اینکه افراد پس از از دست دادن والدین ،خواهر و برادر، شریک عاطفی، فرزند یا بهترین دوست خود دچار سوگ شده باشند،طبیعی به نظر میرسد. اما این ها تنها فقدان های منجر به تجربه سوگ نیستند. ممکن است فردی بابت از دست دادن یک حیوان خانگی ، شغل یا موقعیت مهمی در زندگی یا خانه و  یا بعد از طلاق یا از دست دادن دارایی های مهم  خود ،سوگوار باشد.

متأسفانه، بسیاری از افراد توانایی درک و تشخیص احساسات دیگران را ندارند که به رسمیت شناخته نشدن رنج و سوگ ،اجازه تجربه آن ها را از فرد سوگوار سلب میکند و میتواند به تشدید فرایند سوگ نیز منجر شود.

اما به یاد داشته باشیم که: اصول سوگواری می‌تواند به فرد در کنار آمدن با تجربه لحظات آشفتگی کمک کند، علی الخصوص اگر اطرافیان با همدلی حمایتگر بوده و فرد را نسبت تجربه هر گونه احساساتی اعم از  خشم، کلافگی ،بیقراری وسپری کردن  دوران نامنظم بهبودی و رفت و برگشت بین آنها محق دانسته و بابت هر آنچه که تجربه میکند او را سرزنش یا قضاوت نکنند.

نویسنده: آیدا یعقوبی

لطفا جهت دریافت خدمات روان شناسی و مشاوره با شماره های ۰۹۰۱۰۱۳۴۶۸۴ و ۰۲۱۸۶۰۱۵۵۹۱ تماس حاصل فرمایید.