چگونه احساس شرم در افراد شکل میگیرد

چگونه احساس شرم در افراد شکل میگیرد

دلایلی مختلفی وجود دارد که سبب میشود احساس شرم در افراد شکل بگیرد که به این ترتیب اند:

۱ )  استانداردهای جامعه
تقسیم بندی مسایل و ارزشها و نامگذاری آنها با عنوان خوب و بد در جامعه باعث میشود که ما هم با همین معیارها مسایل را دسته بندی کنیم.

۲) اعتماد به نفس پایین
این عامل در کودکی ما ایجاد میشود که باعث ايجاد احساس شرم در ما ميشود. مثلا هنگامی که کودک دو ساله هنگام غذا خوردن راه میرود و والدین او را تنبیه مي كند به او احساس بی ارزشی را القا می شود.

۳) احساس تقصیر همیشگی
در واقع این موضوع کاوری دارد و اینست که عموما اینگونه افراد همیشه دیگران را مقصر میدانند اما در اصل خودشان را مقصر میدانند و این حس توسط والدین در آنها القا شده . این افراد برای مقابله با این حس بد مقابله به مثل میکنند و تقصیر را به گردن دیگری می اندازند و در تمام موارد ی که اختلافاتی  در روابط وجود دارد ، مشاهده میشود که افراد بار تمام اشتباهات و تقصیر را به طرف مقابل نسبت میدهند و خود را بی گناه میدانند و میگویند که من مشکلی ندارم و مشکل از شریک عاطفی ام است .
۴)خودسرزنشی
هنگامی که در خانواده کمال گرا رشد کرده باشیم و خودمان کمال گرایی داشته باشیم دچار خودسرزنشی میشویم و در نتیجه این خودسرزنشی دچار احساس شرم میشویم.

۵) خانواده
در این مورد انواع متفاوتی از خانواده ها هستند که باعث ایجاد شرم در کودک میشوند زیرا احساس شرم اولین بار در رابطه با پدر و مادر است.

انواع این خانواده ها :

۱) خانواده کنترلگر
این خانواده ها عموما سعی میکنند دنیا را مطابق استاندارد های خود تعریف کنند و همه چیز را در قالب های از پیش تعیین شده انجام دهند که طبیعتا این امر همیشه امکانپذیر نیست و هنگامی که کودک خود را مطابق استانداردهای خانواده نبیند احساس شرم میکند .

۲) خانواده بدون حد ومرز
در این خانواده ها حریم شخصی وجود ندارد. به طور مثال افراد این خانواده  نقش های خود را نمیدانند و جایگاه ها مشخص نیست و این امر باعث میشود که افراد هویت خود را در این نقش ها ببینند و هنگامی که این نقش را از او بگیرند احساس بی هویتی و بی ارزشی میکنند. درست مثل زمانی که دختر حامی پدر میشود و یا پسر حامی مادر میشود اشکال این مورد این است که افراد نمیتوانند برای همیشه در این نقش ها بمانند چون باعث ایجاد تنش در خانواده میشود و در نهایت به حس شرم می انجامد.

۳) خانواده سو استفاده گر
خانواده ای که به هر شکلی به کودک خود حس بی  ارزشی میدهند تا او را کنترل کنند و به اهداف خود دست یابند مثل هنگامی که مادری به کودک خود میگوید که اگر فلان کار را انجام ندهی دوستت ندارم و باعث ایجاد حس شرم در او میشوند. والدین حق ندارند بار احساسات خود را بر دوش کودک بگذارند و او را بابت احساسات خودشان مقصر بدانند.

درمان احساس شرم

عموما این احساس شرم در ایجاد رابطه  ی عاطفی درمان میشود چون درتعامل و رابطه ای که با والدین وجود داشته این شرم به کودک القا شده و ایجاد شده است.
اما اگر در رابطه با کسی بودیم که احساس شرم دارد چگونه رفتار کنیم ؟

۱) ایجاد احساس ارزشمندی غیر مشروط
یعنی هنگامی که با او در ارتباط هستیم جدای از رفتار ها و اعمالی که او انجام میدهد برای او ارزش و احترام قایل باشیم حتی اگر رفتار او غیر قابل بخشش باشد و بخواهیم اورا ترک کنیم .البته این نکته اهمیت دارد که باید این حس واقعی و صادقانه باشد یعنی ما او را تحت هر شرایطی ارزشمند بدانیم.
ذکر این نکته نیز ضروری است که عموما شخصیت افراد تنها بر اساس رفتارهایشان تعین نمیشود بلکه شخصیت افراد به مجموعه فکرو احساس و رفتار اطلاق میشود پس نمیتوان تنها بر اساس رفتار شخصیت افراد را ارزش گذاری کرد و براساس آن به افراد حمله کنیم برای درک بهتر این مطلب هنگامی که یکی از والدین ما مرتکب جرم و یا رفتار ناشایستی شود ما جرم و رفتار او را نمیپذیریم اما همچنان برای او ارزش قایل هستیم .

۲) صحبت پیرامون احساس شرم و منابع و نحوه بروزآن
این اتفاق به سختی شکل میگیرد و طرف مقابل ما باید اعتماد زیادی داشته باشد تا این اتفاق بیوفتد
به طور مثال صحبت کردن از مسایل شخصی خود مثل فقر، تجاوز و …..
هنگامی که فرد از احساس شرم خود صحبت نمیکند یعنی هنوز به ما اعتماد ندارد یا به اندازه کافی هنوز اعتماد ندارد.

۳) تبدیل احساس شرم به احساس گناه
عموما احساس گناه به رفتار ما برمیگردد و قابل جبران است و ما میتوانیم با آن کنار بیاییم چون میتوانییم مسیولیت آنرا بپذیریم اما احساس شرم به شخصیت و موجودیت افراد حمله میکند پس اگر من بتوانم بار احساسی اتفاقات را روی انتخاب و اختیار خود فرد بگذارم به احساس گناه تبدیل میشود و قابل جبران وقابل تحمل میشود چون دیگر نسبت به خودمان احساس بدی نداریم .
هر سه این مراحل در بستر خانواده و رابطه اتفاق می افتد.

لطفا جهت دریافت خدمات روان شناسی و مشاوره با شماره های ۰۹۰۱۰۱۳۴۶۸۴ و ۰۲۱۸۶۰۱۵۵۹۱ تماس حاصل فرمایید.