فرزندپروری مؤثر

فرزندپروری مؤثر : شما نیز مانند والدین دیگر معمولاً وقتی فرزندتان به سن نوجوانی می‌رسد، شروع می‌کنید به پرسیدن سؤالاتی از خودتان، در مورد نقشتان در زندگی او: من باید به چه چیزهایی توجه داشته باشم؟ چه چیز مهم است و چه چیز مهم نیست؟ همچنین ممکن است احساس سردرگمی کنید، زیرا بروز رفتاری از سوی شما در برابر نوجوانتان ممکن است یک روز از طرف او قابل‌قبول باشد و روز بعد باعث عصبانیتش بشود.

ممکن است وقتی نوجوانتان در حال سردرگمی است، سعی کنید با او ارتباط برقرار کنید. درنتیجه سردرگمی او به سردرگمی شما تبدیل می‌شود. شما و نوجوانتان ازنظر احساس و فکر با یکدیگر تفاوت دارید و معمولاً لازم است زمان زیادی صرف کنید تا بتوانید یکدیگر را درک کرده و بپذیرید.

اگر نوجوان شما شدیداً هیجانی باشد، کنترل ماهرانه‌ی این هیجانات برای او کار سختی است ، مشکلات شدت بیشتری دارند و شما ممکن است متوجه شوید استراتژی‌هایی که در مورد دیگر کودکانتان به کار می‌آیند، در مورد این‌یکی اثری ندارند. سردرگمی شما به خاطر ترس شما از این‌که نوجوانتان کار خطرناکی کند، شدید‌تر می‌شود.

ممکن است شما از تجربیات قبلی خود یاد گرفته باشید که نباید برای او محدودیت قائل شوید یا انتظاری از او داشته باشید و باید مطابق میل او عمل کنید تا از واکنش‌های خطرناک و یا تهدید‌آمیز او جلوگیری کنید. شما مانند والدین دیگر و در شرایطی مشابه از این‌که نمی‌توانید نوجوانی مسئولیت‌پذیر تربیت کنید و درعین‌حال منزل را امن و آرام نگه‌دارید، احساس خستگی، پریشانی یا ناامیدی می‌کنید.

فرزندپروری مؤثر به معنی این است که کاری را انجام دهید که شمارا هم در درازمدت و هم در کوتاه‌مدت به هدف برساند. لازم نیست که آنچه فکر می‌کنید درست و منصفانه باشد، یا بر مبنای تجربیات و باورهای گذشته باشد. این به آن معنی است که شما به وضعیت به وجود آمده نگاه می‌کنید، پیش‌زمینه‌ی فکری‌تان را ارزیابی کرده و مشخص می‌کنید که چه پاسخی به شما کمک خواهد کرد تا در این لحظه و در این شرایط به هدفتان برسید.

فرزندپروری مؤثر نیاز دارد که شما ۱) هنگامی‌که هیجانات نوجوانتان شعله‌ور می‌شوند، آرام باشید، ۲) نوجوانتان را در موقعیتی که قرار دارد، درک کنید و بفهمید و ۳) استراتژی‌هایی را پیاده کنید که به شما این امکان را می‌دهد تا مانع تشدید شرایط بشوید. آمادگی آنچه می‌خواهید به آن پاسخ بدهید را داشته باشید و با شناخت و آگاهی به نوجوان یا جوانتان پاسخ بدهید. همه‌ی این‌ها به هم وابسته هستند. اگر آرام نباشید، در اجرای این استراتژی‌های جدید، شرایط سختی خواهید داشت.

حالت‌های ذهنی

تشخیص حالت‌های ذهنی، با توجه به این‌که ممکن است در لحظاتی هیجانات و در لحظات دیگر منطق و عقل غالب باشند، به شما کمک می‌کند تا متعادل‌تر به نوجوانتان پاسخ بدهید. فرزندپروری مؤثر از این تشخیص، برای ترکیب تفکر موجه و تجربه‌ی هیجانی استفاده می‌کند. این ترکیب باعث تصمیم‌گیری هوشمندانه می‌شود (لینهان ۱۹۹۳). در یک‌سوی طیف، برخی افراد بر مبنای درونیات به جهان پاسخ می‌دهند و تصمیم‌گیری و انتخاب می‌کنند (این‌که آن‌ها چه حسی دارند، روی نحوه‌ی فکر کردن آن‌ها تأثیر می‌گذارد). در سوی دیگر طیف، برخی بسیار منطقی، سنجیده و بافکر به مسئله، پاسخ عقلانی می‌دهند، بدون این‌که هیچ‌گونه هیجانی را در نظر داشته باشند. تفکر هوشمندانه هم احساس و هم استدلال را در نظر می‌گیرد و منجر به تصمیماتی می‌شود که مؤثرترند و بهتر قابل‌درک هستند.

واکنش به حالت‌های هیجانی ذهن

احتمالاً متوجه خواهید شد که چه وقتی فرزندتان در حالت هیجانی ذهنش قرار دارد. فریاد زدن، کوبیدن در و دشنام دادن یا تهدید کردن همگی علائم این حالت ذهنی هستند. یا این‌که ممکن است نوجوانتان به‌کل ساکت شود. وقتی نوجوان شما هیجانی پاسخ می‌دهد، بیشتر باید نگران باشید، زیرا در این حالت او به توضیحات و توصیه‌های شما گوش نمی‌دهد. به این خاطر که شدت احساس معمولاً با تفکر منطقی در تداخل است.

احتمالاً متوجه خواهید شد که چه زمانی، وقتی می‌خواهید فریاد بزنید یا می‌خواهید گریه کنید، در حالت هیجانی ذهنتان واکنش نشان می‌دهید. هرچند قصد ندارید این کار را بکنید ولی ممکن است به هیجانات شدید او پاسخ هیجانی بدهید و در گرداب هیجانی‌اش گیر کنید. روشن است که هیجانات شما با توانایی شما برای فکر کردن، برنامه‌ریزی کردن و حل مسئله دچار تداخل می‌شوند. وقتی شما بدانید که واکنش شما هیجانی است، ممکن است قدم‌هایی برای آرام‌تر شدن بردارید، هوشیار‌تر شوید و روش مؤثرتری برای پاسخ دادن در پیش بگیرید.

ادامه دارد….

لطفا جهت دریافت خدمات روان شناسی و مشاوره با شماره های ۰۹۰۱۰۱۳۴۶۸۴ و ۰۲۱۸۶۰۱۵۵۹۱ تماس حاصل فرمایید.