بیماری های اورژانسی و کودکان طیف اتیسم

دکتر لعبت ادیب، دستیار تخصصی طب اورژانس

با نظارت دکتر مهرداد اسماعیلیان، استاد یار طب اورژانس دانشگاه علوم پزشکی اصفهان

قبلا گفتیم که اورژانسهای طب اطفال از موارد خطیر و مسئله بر انگیز طب اورژانس می باشندکه به جهت عدم همکاری کودکان در اخذ شرح حال و معاینه توجه بیشتر پزشک را برای تشخیص طلب می کنند. در صحبت کوتاه امروز به مورد نسبتا شایعی می پردازیم که در صورت اقدام درست به راحتی قابل حل است ولی بی توجهی و اقدام دیرهنگام و غلط میتواند به عوارض شدید بینجامد.

جسم خارجی: وارد کردن اجسام خارجی درگوش، بینی و بلع اجسام خارجی از مشکلات شایع اورژانس هاست. شایع ترین حالت طبق آمار، وارد کردن جسم خارجی در گوش است. پس از آن بینی محل شایعی است که کودکان جسم خارجی را وارد آن می کنند و از نظر شیوع در مرحله بعد بلع جسم خارجی قرار دارد. اجسام شایعی که کودکان در بینی یا گوش خود فرو می کنند و یا می بلعند شامل مهره، کاغذ، سنگ ریزه، تکه های کوچک اسباب بازی، لوبیا، ذرت، دانه های گیاهان و غلات می باشند.

جسم خارجی در گوش:کودکان انواع اجسام خارجی را در گوش خود وارد می کنند. از مهره و دانه های مختلف گرفته تا قطعات اسباب بازی و باطری های دگمه ای. در کودکانی که روی زمین خوابانده می شوند و در وضعیت بد بهداشتی نگهداری می شوند، ورود حشرات به داخل گوش مشاهده می شود. بعضا کودکان خود از داخل کردن جسم خارجی در گوش خبر می دهند، ولی بسیاری از اوقات وجود علایمی شامل درد گوش یا ترشحات گوش و التهاب کانال خارجی گوش و یا در مواردی کاهش شنوایی، اطرافیان را به وجود پاتولوژی در گوش و احیانا جسم خارجی راهنمایی می کند. وجود حشرات و موجودات زنده در گوش با درد شدید و احساس وجود جسم متحرک در گوش همراه است و در کودک باعث بی قراری شدید می شود. تشخیص جسم خارجی در گوش با معاینه پزشک محرز میشود. خارج کردن جسم خارجی گوش اغلب راحت و بدون مشکل است ولی صد در صد باید توسط پزشک صورت گیرد و والدین از هر گونه دست کاری اجتناب کنند. پزشک پس از خارج کردن جسم خارجی با وسایل و تکنیکی که متناسب با جسم خارجی است،کانال گوش را معاینه کرده و از سالم بودن پرده صماخ مطمئن می شود و در صورت مشاهده آسیب یا التهاب کانال گوش آنتی بیوتیک مناسب را تجویز میکند.

جسم خارجی در بینی: بینی دومین مکان شایعی است که به تظر می رسد کودکان تصور می کنند باید هر چه به دستشان می رسد را در آن پنهان کنند. علایم جسم خارجی بینی شامل درد موضعی، ترشحات بینی و خونریزی از بینی می باشد. ولی بسیاری از اوقات جسم خارجی در بینی اصلاً علامتی ایجاد نمی کند و چندین روز بعد، والدین متوجه ترشحات مداوم و یکطرفه و بد بو از بینی کودک می شوند. جسم خارجی در بینی نیز باید توسط پزشک خارج شود و دستکاری توسط والدین ممکن است با آسیب به سپتوم بینی و عوارض همراه باشد.

نکته بسیار مهم در مورد جسم خارجی در گوش و به خصوص در بینی به جهت مرطوب تر بودن محیط آن، داخل کردن باطری دگمه ای یا ساعتی در گوش و بینی است. قرار گرفتن باطری دگمه ای در بینی در عرض تقریبا ٧ساعت می تواند منجر به تخریب دیواره داخل بینی و سوراخ شدن سپتوم آن شود. نظیر همین اتفاق میتواند در گوش رخ دهد و یا اگر باطری توسط کودک بلعیده شود، در مری یا معده اتفاق بیفتد. علت این موضوع نشت مواد شیمیایی داخل باطری و واکنش شیمیایی این مواد با بافتهاست، که منجر به تخریب و از بین رفتن بافت شده و آسیبهای شدید ایجاد می کند. بنابراین هر گونه ورود این نوع باطری به بدن یک اورژانس مهم پزشکی محسوب شده و بلافاصله اقدامات لازم جهت خارج کردن باطری انجام شود.

مورد مهم دیگر وجود حشرات یا موجودات زنده است که اغلب وارد گوش می شوند و به جهت ماهیت متحرک بودن و داشتن ترشحات مختلف آسیب زا باید هر چه سریعتر خارج شوند.

و اما نکته نهایی و مهم در هنگام خارج کردن جسم خارجی، بی حرکتی کودک است و اغلب کودکان همکاری لازم در این مورد را ندارند. بعلاوه امکان وقوع تحریکات دردناک نیز هست که از تحمل کودک خارج است. در این موارد و کلاً در مواردی که انجام پروسه با درد همراه است مثل بخیه زدن زخمها و یا گچ گیری شکستگی ها، ما برای آرام سازی بیمار از روش خاصی تحت عنوان سدیشن (آرامش بخشی) با کمک دارو ها استفاده می کنیم. این روش در واقع نوعی نیمه بیهوشی و پروسه ای بسیار مطلوب با حداقل عوارض می باشد. این عمل با کمک داروهای مختلفی انجام می گیرد. نکته قابل توجه در مورد کودکان اتیستیک آن است که داروی رایج مورد استفاده در آن که به خصوص در مورد کودکان کاملاً بی ضرر و بسیار رایج است، در مورد این کودکان منع مصرف دارد و مصرف ان باعث بیقراری بسیار شدید کودک می شود و این کودکان باید با داروهای دیگری تحت آرام بخشی قرار گیرند. بنابراین حتما متخصص طب اورژانس را از اختلال کودکتان آگاه سازید تا او بتواند تصمیم صحیح را برای حل مشکل اتخاذ کند.

امیدوارم این بحث های کوچک بتواند کمکی به این فرشتگان معصوم باشد و والدین محترم را در تعامل بهتر با این کودکان یاری کند.

لطفا جهت دریافت خدمات روان شناسی و مشاوره با شماره های ۰۹۰۱۰۱۳۴۶۸۴ و ۰۲۱۸۶۰۱۵۵۹۱ تماس حاصل فرمایید.