تقویت رفتار های مثبت در کودک پارت پنجم

تاثیر پزیرش کامل نبودن ، در تقویت رفتار های مثبت در کودک :

برای تاثیر هرچه بهتر تقویت رفتار های مثبت در کودک خود ، غیرکامل بودن کودک تان را قبول کنید کودکان این مهارت را دارند که از کارهای ساده و روزمره هم لذت ببرند

اگه والدین بتوانند آرام بشینند و دست از گذاشتن استانداردهای سنگین بردارند یعنی اینکه بگویند “اینطوری باید انجامش بدی، نه این کارت اشتباه، عزیزم ی مقدار سریع تر چقدر شلی!

” اگه والدین بتوانند دست از این کارهاشان بردارند کودکان توانایی این را دارند که هر کاری روزمره ی ساده ای را به بهترین نحو ممکن انجام بدهند و از ان لذت ببرند

به بهترین نحو ممکن برای ان کودک بسته به ظرفیتش و چیزهایی که تا به حال یاد گرفته سعی کنید روی این موضوع تمرکز کنید که کودکتان درحال تلاش کردن است . 

حالا یا برای انجام یک کار یا یادگیری ان . نه اینکه کند انجامش میدهد این اطمینان را  به کودک تان بدهید که شما انجا هستید و هر کاری یا کمک و راهنمایی که بخواهد انها می توانند روی شما حساب کنند وقتی برای کمک به شما کاری را انجام میدهند

قدردانش باشید بدون توجه به اینکه نتیجه ی کار چطور بود با چه سرعتی انجامش داد و در طول انجام کار با مثال سعی کنید اونهارا راهنمایی کنید تا به خوبی از عهده ی انجام کارشون بربیایند  امّا راهنمایی تان نباید با فشار یا حس تحقیر شدن باشد.

ارزیابی بر اساس مهارت های کودک نه توانایی فرد بالغ :

 شما باید براساس توانایی کودکتان ان را ارزیابی بکنید نه براساس مهارت های خودتان . این را همیشه برای خودتان تکرار کنید او فقط یک کودک ۴، ۵ یا ۶ ساله ست و تمام تلاشش را می کند.

  والدین گاهی دچار این اشتباه می شوند که کودکان را آدم های بزرگی در غالب کودکانه فرض می کنند و انتظار دارند که همان چیزهایی که انها می دانند، می فهمند و درکش می کنند را کودک ها هم بدانند و به خوبی انها کارهارا انجام بدهند سعی کنید دچار این تله نشوید چون اعتماد به نفس کودکان را خیلی تحت الشعاع قرار میدهد.

خب تا اینجا انواع روش های تقویت را گفتیم و حالا می خواهم در مورد چندتا از اصول کلی تشویق کردن حرف بزنم یک لحظه با خودتان فکر کنید اگه هربار که کودک سلام میدهد تشویق بشود

وقتی شما نباشید آیا بازهم سلام میدهد ؟ یا اگه یک مدتی تشویقش نکنید چه؟ سریع این رفتارش را فراموش نمی کند؟

اگه ان تشویق اولیه که انجام میدادید حالا بوسیدنش بود، بغلش بود،‌ تشویق کلامی بود هرچیزی که بود دیگر برای او جذاب نباشد چه؟ یادتان است که قرار شد چند هدف را مشخص کنید

روی اون ها فقط متمرکز بشوید مثلاً هدف این بود که فرزندتان تنها توی اتاقش بخوابد برای اینکه تشویقتون خوب جواب بده و کودک رفتارو یاد بگیره و همیشه منوط به این نباشه که تشویق بشه تقویتی گرفته بشه یا درواقع جایزه ای بگیره که اون رفتار را نشان بدهد بهتر است که به این صورت تشویقش کنیم

تشویق مناسب در تقویت رفتار مثبت در کودک :

تو اوایل هر شب که تنها خوابید تشویق بشه حالا به هر شیوه ای که راحت ترید و کودک بیشتر دوستش دارد. میتواند کلامی باشد، جلوی بقیه باشد، غیر کلامی باشد بهش جایزه ای بدهید یا یک فعالیت لذت بخش را باهم انجام بدهید

بعد از اینکه دیگر کودک تان راحت تر می رود داخل  اتاقش و می خوابد هر ۳-۴ روز یکبار تشویقش کنید بعد کم کم فاصله ی تشویق ها را زیاد کنید

ولی یادتان باشد همیشه باید بابت کارهای خوبش هرازگاهی تشویق شود  یعنی حتی وقتی که ۶ ماه که کودک تو اتاقش تنها می خوابد وقتی که توی یک مهمانی هستید که خاله ها، عمه ها، عموها و دایی ها هستند جوری که خود کودک بشنود به بقیه بگوید که خیلی به او افتخار می کنم که تنها توی اتاقش می خوابد و اصلاً بابت این موضوع من را اذیت نمی کند.

خلاقیت در رفتار با کودک :

اصل بعدی این است که  خلاقیت داشته باشید، همیشه و برای هرکاری که کودک انجام میدهد فقط به یک صورت کودک را نباید تشویق کنید حتی اگه جایزه ای برای کودک می گیرید

  مثلاً یا جایزه اش این است  ۱۵ دقیقه با هم  بازی بکنید سعی کنید بازی های جدید یاد بگیرید یا جایزه های متنوعی بگیرید و با هیجان تمام ان را به کودک بدهید یا با کودک بازی کنید

قرار نیست فقط کلامی کودک تشویق بشود یا غیر کلامی مثلاً فقط بوسیده بشود ، فقط بغل بشود، هر دفعه که کار خوبی کرد فقط مثلاً‌ از او تعریف بکنیم حتی تعریف کردنمان باید متفاوت باشد

یعنی با جملات مختلف کلمه های مختلف باشد پس گاهی به صورت کلامی گاهی به صورت غیرکلامی گاهی با جایزه و گاهی هم با یک فعالیت لذت بخش کودک را تشویق کنید

نباید تشویق برای کودک ها عادی بشود انوقت دیگر  روی او  جواب نمیدهد و همیشه ی همیشه یادتان باشد ان حس را هیجانی که شما به جایزه میدهید

خیلی مهم تر از جایزه ست مثلا ممکنه جایزه ی شما یک سیدی فیلم باشد ولی انقدر ان را با هیجان براش بیارید، کادو پیچش کنید، توی جعبه های مختلف بزاریدش

یا به صورت اینکه یک بازی طراحی بکنید چندتا سوال داشته باشد این سوال هارا باید حل بکند تا به جایزه ش برسه پس با  این طریق می تونید کودک را انگیزه مند بکنید که رفتار مثبتش را بازهم تکرار کند.

آخرین نکته در زمینه ی تشویق و تقویت رفتار های مثبت در کودک :

به عنوان آخرین نکته در زمینه ی تشویق در مورد دو نوع کلی تشویق حرف بزنیم

به صورت کلی ما دو نوع تشویق داریم:

یکی دادن محرکی که کودک از از ان لذت می برد مثلا بوسیدنش، بغل کردنش، سی دی فیلم، بازی دو نفره، پارک رفتن

نوع دومش حذف محرکی که کودک را اذیت می کند مثلا وقتی درحال خواندن درس خواهر یا برادر کوچیکترش نمیگزارد درس بخواند، حواسش را پرت می کند،‌ کودک کوچیکتر را از او دور نگه می داریم که او با خیال راحت درسش را بخواند

وقتی مدام خواهر یا برادر کوچیکتر جلوی درس خواندن کودک را بگیرد و شما هیچ کاری در این زمینه انجام ندهید کودک کم کم کلافه میشود

دست از درس خواندن یا انجام تکلیف مهد کودک یا مدرسه اش برمیدارد گفتیم که تشویق هرچیزی که احتمال انجام یک رفتاری را بالا ببرد خب الآن نبودن یا دور کردن مزاحمت و اذیت های خواهر و برادرهای کوچیک تر هم همین اثر و داره پس یک نوع تشویق حساب میشود

حذف اون چیزی که اون کودک را اذیت می کند در راه انجام ان کار هم نوعی تشویقِ درسته تأثیر این تشویق کمتر از نوع اول امّا شما به عنوان والدین وظیفه دارید کنار کودک تان باشید تا اگه موضوعی او را اذیت کرد تا حد ممکن از او دور کنید.

پایان

نویسنده: فاطمه حیدری کارشناس ارشد روانشناسی