رفتارهای آسیب‌زننده را در کودکان اتیستیک درک کنیم
رفتارهای خود آسیب زن رفتارهای آسیب‌زننده را در کودکان اتیستیک درک کنیم.۱۰۰۰ مژگان عطار- کارشناس ارشد روانشناسی. بازی درمانگر کودک ضربه زدن به سر، سیلی زدن به صورت، زخم کردن خود و هر رفتار خود آسیب‌زننده دیگر (SIB) بین بچه‌هایی که ناامید شده‌اند بسیار شایع است. با توجه به آمار مرکز صرع، بیشتر از ۲۰% […]
رفتارهای خود آسیب زن
رفتارهای آسیب‌زننده را در کودکان اتیستیک درک کنیم.۱۰۰۰
مژگان عطار- کارشناس ارشد روانشناسی. بازی درمانگر کودک
ضربه زدن به سر، سیلی زدن به صورت، زخم کردن خود و هر رفتار خود آسیب‌زننده دیگر (SIB) بین بچه‌هایی که ناامید شده‌اند بسیار شایع است. با توجه به آمار مرکز صرع، بیشتر از ۲۰% بچه‌ها رفتار ضربه زدن به سر را در هنگام ناامیدی دارند. این رفتار تا سن ۴ سالگی بین همه کودکان شایع است. بین افراد اتیستیک، خود آسیب زنی یک رفتار شایع‌تر نسبت به جمعیت عمومی است. در یک تحلیل در سال ۲۰۱۶، ۲۷٫۷% از کودکان اتیستیک ۸ ساله رفتار ضربه زدن به سر و رفتارهای مشابه را انجام می‌دهند.
رفتارهای خود آسیب‌زننده می‌تواند برای والدین و مراقبان به‌عنوان یک زنگ خطر به شمار برود. در بیشتر موارد رفتارهای این‌چنینی باعث آسیب‌های جدی نمی‌شوند و برای فرد خطر جانی ندارند ولی بااین‌حال برخی بچه‌های اتیستیک به‌شدت به خود آسیب می‌زنند.
SIB نشانه‌ای از یک مشکل جدی دیگر است. تمامی کسانی که در سلامت افراد اتیستیک نقش دارند باید در جریان باشند که برای این رفتارها باید دنبال انگیزش درونی بگردند. شناخت احساسات و ناامیدی‌هایی که رفتارهای خود آسیب‌زا را به راه می‌اندازند، سریع‌ترین راه برای خاتمه آن‌هاست.
علت‌های عمومی رفتارهای خود آسیب‌زا در افراد مبتلابه اوتیسم:
افراد مبتلابه اوتیسم نحوه پردازش اطلاعات و احساسات و ادراک حسی متفاوتی از دیگران دارند. بااینکه هر فرد مبتلابه اوتیسم ویژگی‌های منحصربه‌فرد خودش را دارد ولی چند مورد وجود دارد که در تمامی آن‌ها ریسک رفتارهای خود آسیب زن بیشتر می‌شود. این موقعیت‌ها عبارت‌اند از:
افزایش ورودی‌های حسی
اوتیسم افراد را به درون دادهای حسی بسیار حساس می‌کند. آن‌ها می‌توانند با شنیدن سروصدا برانگیخته شوند، برخی از زمینه‌ها را غیرقابل‌تحمل بدانند یا نتوانند روی یک محیط تمرکز کنند. تغییر کوچکی در محیط حسی فرد مبتلابه اوتیسم شبیه شکنجه می‌ماند. برخی از رفتارهای خود آسیب‌زا به دلیل خستگی ناشی از دریافت بیش‌ازحد اطلاعات حسی ناشی می‌شود.
نداشتن کنترل
بچه‌های مبتلابه اوتیسم درصورتی‌که احساس کنند روی محیطشان تسلط ندارند به رفتارهای خود آسیب زن روی می‌آورند. برای مثال وقتی پدر و مادر، فرزندشان را وادار به بازی با وسیله‌ای می‌کنند که تمایل ندارد، ممکن است سرش را به‌جایی بکوبد یا زمانی که برای تنبیه کودک، او را از چیزی محروم کنند برخی از بچه‌ها به خودشان آسیب می‌زنند.
تقویت
والدین یا مراقبان به‌طور ناخودآگاه، زمانی که قصد دارند خود آسیب زنی بچه را کنترل کنند، رفتارهای SIB را تقویت می‌کنند. ممکن است بلافاصله بعد از قطع رفتارهای آسیب‌زننده به او پاداش بدهند و یا حتی زمانی که قصد دارند او را متوقف کنند، با همان توجه، رفتار نامناسب او را تقویت کنند.
تغییرات شیمیایی
تحقیقات نشان داده‌اند SIB و دیگر انواع خود آسیب زنی باعث می‌شوند بدن هورمون‌هایی ترشح کند که درنهایت منجر به شادی و خشنودی فرد شوند. به‌عبارت‌دیگر خود آسیب زنی درنهایت منجر به شادی فرد می‌شود.
تغییرات محیطی
اوتیسم عموماً باعث می‌شود افراد نیاز به نظم‌بندی، کنترل و داشتن روال ثابت دارند؛ بنابراین وقتی محیط تغییر می‌کند، برنامه زمان‌بندی آن‌ها آشفته می‌شود و یا از روال خارج می‌شود. به همین علت آن‌ها به رفتارهای خود آسیب‌زا روی می‌آورند تا با شرایط منطبق شوند.
چطور می‌توان به افراد اتیستیکی که رفتارهای خود آسیب‌زا دارند کمک کرد؟
والدین و دیگر مراقبان باید در جریان باشند که رفتارهای SIB، نوعی از ارتباط برای افراد اوتیسم به‌حساب می‌آیند. برخی استراتژی‌هایی که می‌توانند کمک‌کننده باشند عبارت‌اند از:
- تغییر در استراتژی‌های فرزندپروری: افراد مبتلابه اوتیسم نیاز شدیدی به روتین و نظم‌بندی دارند. استراتژی‌های فرزندپروری که این نیاز را برآورده کنند می‌تواند رفتارهای SIB را کاهش دهد. در سال ۲۰۰۶، تحقیقی نشان داد که آموزش فرزندپروری مبتنی بر ذهن‌آگاهی، توانایی والدین را ارتقا داده، احساس کفایت بیشتری در آن‌ها ایجاد می‌کند و از این طریق رفتارهای پرخاشگری و آسیب زنی را در بچه‌ها کاهش می‌دهد.
- فراهم‌سازی کنترل بیشتر روی محیط: تحقیقات زیادی ثابت کرده‌اند زمانی که به افراد اتیستیک انتخاب‌های بیشتری داده می‌شود رفتارهای خود آسیب‌زا کمتر می‌شوند. برای مثال بجای اینکه به فرد گفته شود چه غذایی بخورد، به او دو یا سه پیشنهاد بدهند تا بتواند انتخاب کند.
- شناسایی مشکلات دریافت حسی: دریافت حسی بیش‌ازحد دردناک و آزاردهنده است. والدین و دیگر مراقبان باید تلاش کنند تا راه اندازهای حسی فرزندشان را شناسایی کنند. تحقیقات نشان می‌دهند بهتر است والدین یا مراقبان تا جای ممکن این راه‌اندازها را کاهش دهند.
- دوری کردن از تقویت رفتارهای نامناسب: فریاد نزدن، تنبیه نکردن و یا حتی تغییر ندادن توجه به‌صورت ناگهان به سمت کودک اتیستیک از میزان رفتارهای خود آسیب‌زننده آن‌ها کم می‌کند. برخی از بچه‌های اتیستیک شنیده نمی‌شوند و یاد گرفته‌اند با رفتارهای خود آسیب‌زننده می‌توانند توجه مراقبان را به خود جلب کنند. این چرخه را باید با توجه کردن به فرد در موقعیت‌های عادی شکست و از توجه به فرد در موقعیت‌های خود آسیب‌زا اجتناب کرد.
برای کمک به افرادی که رفتارهای خود آسیب‌زا دارند چندراه وجود دارد:
اولین کاری که حامیان این افراد نیاز دارند، معرفی به پزشک و درمانگر مناسب است. درمانگر به حامیان کمک می‌کند تا شرایط را بهتر درک کنند و علت رفتارهای SIB فرد مبتلا را بهتر درک کنند و راهکارهایی که به پیشگیری از آن‌ها کمک می‌کند را فرابگیرند. مشاوره خانواده و زوج‌درمانی اولین خط درمان اختلالات اتیستیک است چراکه باید دانست مشکلات افراد اتیستیک را نمی‌توان تنها با مشاوره فردی برطرف کرد.
گاهی اوقات افراد اتیستیک را در گروه‌درمانی قرار می‌دهند. گروه‌های حمایتی به اوتیسم به شکل یک نوع هویت نگاه می‌کنند و نه به‌عنوان اختلال یا بیماری. از دیدگاه این گروه‌ها اوتیسم نوعی نگاه متفاوت به دنیا است و شرکت‌کنندگان در گروه می‌توانند به فرد اتیستیک کمک کنند تا دنیا را از زوایای مختلف ببینند و راههای بهتری برای مقابله با مشکلات پیش‌آمده پیدا کنند.
برخی دارودرمانی‌ها هم به کاهش رفتارهای SIB کمک می‌کنند. داروهای آنتی سایکوتیک، ضدافسردگی‌ها و آگونیستهای اپویید جزو درمان‌های مکمل برای بهبود بیمارانی ست که رفتارهای خود آسیب زن دارند.
لطفا جهت دریافت خدمات روان شناسی و مشاوره با شماره های ۰۹۰۱۰۱۳۴۶۸۴ و ۰۲۱۸۶۰۱۵۵۹۱ تماس حاصل فرمایید.
