چرا بچه ها دروغ می گویند؟

چرا بچه ها دروغ می گویند؟

انواع مختلف دروغ گویی در بچه ها چیست و باید چه کرد؟

مژگان عطار، کارشناس ارشد روانشناسی و بازی درمانگر

دروغ گفتن در مراحل رشد یک اتفاق طبیعی در همه سنین است. با دروغ گفتن بچه ها مرز واقعیت و خیال را تست می کنند، خودشان را از عواقب کارهایشان حفظ می کنند و نحوه اندیشیدن دیگران را بهتر درک می کنند.

برخی والدین نگران اند که فرزندشان دروغ گوی اجباری و یا دروغ گوی بیمار گون نباشد. در کل باید به والدین این اطمینان را داد که دروغ گفتن حتی در برخی موارد نشان می دهد فرزندشان مسیر رشد را به درستی طی می کند.

اما باید توجه داشت برخی دروغ گویی ها نشان از مشکلات زیر بنایی مثل مشکلات سلامت روان یا تمایل به دست انداختن دیگران دارد.

دروغ اجباری یا دروغ پاتولوژیکال؟

در مورد این موضوع روانشناسان هنوز به اتحاد نرسیده اند. برخی میگویند دورغی با عنوان دروغ اجباری یا دروغ بیمار گونن نداریم و برخی دیگر بیان می کنند این نوع دروغ گویی ها محصول یک مشکل دیگر مثل اضطراب، تروما، ترس و یا دیگر تشخیص های روانکاوی است.

افرادی که این دو موضوع را جدا از هم می دانند، وجه افتراقشان را اینگونه بیان می کنند:

دروغ های بیمار گون دلیل مشخصی ندارند، به نظر می رسد بدون قصد و انگیزه قبلی بیان می شوند. برای مثال کودک ادعا می کند اتفاقی افتاده درحالی که در عمل این اتفاق نیفتاده است و برای این کار دلیل مشخصی ندارد. بیشتر به نظر می رسد نوعی بیان آرزو و خواست کودک می باشد.

دروغ های اجباری با دلیل گفته می شوند. کودک دروغ می گوید تا به چیزی برسد و یا از تنبیه فرار کند. این نوع دروغ ها بین بچه ها رایج تر است. برای مثال یک بچه ممکن است بگوید کیک نخورده در حالی که لک خامه دور صورتش مشخص است.

نشانه های دروغ اجباری در بچه ها

والدین باید بدانند بچه ها عموما با یک دلیل دروغ میگویند و شناسایی آن دلیل از تنبیه کودک به دلیل دورغ گویی مهم تر است. تنبیه فرد به دلیل دروغ گویی عموما او را تشویق می کند تا این کار را تکرار کند، به امید اینکه بار بعدی گیرنیفتد.

برخی نشانه هایی که باید در دروغ گویی بچه ها به آن ها توجه داشت عبارت اند از:

مشکلات روان شناختی دیگری مثل خشم ناگهانی، بی توجهی  به احساسات دیگران و تغییرات خلق ناگهانی علاوه بردروغ گویی وجود دارد. برخی از دروغ گویی های اجباری به دلیل اختلالات شخصیت به وجود می آید.

دروغ گویی برای کنترل دیگران

ادامه دادن به دروغ گویی درحالی که در روابطشان تداخل ایجاد می کند

الگوی دروغ گویی که به تدریج بدتر می شود.

حتی اگر دروغ گویی با نشانه های بالا همراه باشد بازهم ممکن است موضوع با اهمیتی نباشد و بدون درمان و بعد از مدتی برطرف شود.دروغ گویی بین سنین ۳ تا ۸ سال افزایش می یابد و بعد از این سن شدت دروغ گویی ها کم شده و گه گاهی برای جلوگیری از تنبیه و یا حفظ اعتماد به نفس بیان می شود.

چرا بچه ها دروغ می گویند؟

به وجود آمدن تئوری ذهن:  تئوری ذهن یعنی فرد بتواند درک کند که یک اتفاق از دید دیگران چگونه است. این دیدگاه از سن حدود ۳ سالگی شروع به شکل گرفتن می کند و این همان سنی است که دروغ گفتن در بچه ها افزایش می یابد.

رشد اخلاقیات: بچه ها زمانی که در حال یادگیری و رشد دادن حس درست و غلط هستند بیشتر دروغ می گویند. در این زمان بچه ها بیشتردرک می کنند شرکت کردن در کدام اتفاق آن ها را به دردسر می اندازد.

برای  فرار از تنبیه: هر چقدر تنبیه شدیدتر باشد میزان و شدت دروغ گویی بچه ها بیشتر میشود.

افزایش اعتماد به نفس: بچه ها به همسالانشان دروغ می گویند ت احترام بیشتری کسب کنند و یا به والدینشان دروغ میگویندتا محبت و توجه آنها را دریافت کنند.

برای اینکه نمی دانند دروغ می گویند: گاهی چیزی که والدین دروغ به حساب می آورند درواقع یادآوری نادرست اتفاق توسط بچه هاست. اما دلایل زیربنایی دیگری هم برای دروغ گفتن وجود دارد که بهتر است ندیده گرفته نشوند.

تروما یا سو استفاده ها: بچه ها برای پوشاندن مورد سواستفاده قرار گرفتن و یا ترس از گفتن حقیقت به والدینشان دروغ میگویند.

اضطراب: بچه هایی که اضطراب را درسطوح بالایی تجربه می کنند دروغ میگویند چرا که نگران تبعات کارشان هستند.

اعتماد به نفس پایین: این بچه ها دروغ می گویندد تا دیگران دوستشان داشته باشند.

اختلالات شخصیت: ضداجتماعی ها و یا مرزی ها به احتمال بیشتری دروغ میگویند.

اختلالات روان شناختی دیگر:  اختلالاتی مثل دو قطبی باعث می شود فرد در زمان مانیا به گونه ای رفتار کند که پشیمان شود، بنابراین با دروغ گفتن تمایل به پنهان کردن آن دارد.

برای درمان چه باید کرد؟

همان طور که گفته شد لزوما دروغ گویی بچه ها نیاز به درمان ندارد هرچند که از دیدگاه والدین بسیار آزار دهنده است. قبل از هرچیزی باید به والدین توضیح داد دروغ گویی قبل از اینکه نشان دهنده یک مشکل جدی باشد، بخشی از مراحل رشد اوست.

خانواده درمانی به والدین و فرزند کمک می کند تا یکدیگر را بهتر بفهمند و ارتباط موثرتری باهم برقرار کنند. والدین می توانند استراتژی هایی را یاد بگیرند که تمایل بچه ها به دروغ گفتن را کاهش دهد. برای مثال زمانی که بچه قانونی را نقض کرده و شواهد مشخصا نشان می دهند که این اتفاق افتاده است لازم نیست از کودک سوال شود آیا این کار اوست یا نه بلکه باید در مورد قوانین و لزوم رعایت آن ها با او صحبت کرد.

در حالتی که تشخیص داده شود که دروغ گویی کودک مشکلات زیربنایی دارد درمان فردی می تواند کمک کننده باشد. درمانگر می تواند روی اضطراب، اعتماد به نفس و یا افسردگی کودک کار کند تا میزان دروغ گویی او کاهش پیدا کند. اگر دروغ گویی به دلیل تروما باشد باید به او کمک کرد تا در مورد تروما صحبت کند و آن موضوع را حل کند. در مورد اختلالات شخصیت دی بی تی می تواند کمک کننده باشد.

لطفا جهت دریافت خدمات روان شناسی و مشاوره با شماره های ۰۹۰۱۰۱۳۴۶۸۴ و ۰۲۱۸۶۰۱۵۵۹۱ تماس حاصل فرمایید.