سبک های پرورشی و تربیتی که باید به هنگام بزرگ کردن کودکان اوتیسمی از آن اجتناب شود

بزرگ کردن کودکی که با اوتیسم دست و پنجه نرم می کند می تواند کار بسیار چالش برانگیزی باشد. در برخی از موارد اینکار باعث خسته شدن والدین هم می شود. کودکانی که اختلال اتیسم دارند نمی توانند به درستی با دیگران ارتباط برقرار کنند، بازی کنند یا همانند هم سن و سالانشان به درستی رفتار نمایند. همین رفتارها می تواند باعث سردرگمی والدین شود، آن ها را خسته کند یا ناراحت سازد. در همین زمان، کودکی که با اوتیسم دست و پنجه نرم می کند می تواند توانایی ها و نقاط قوتی داشته باشد که تنها به کمک والدین و تعامل درست او با کودک بروز می کند و شکوفا می شود.

این موضوع بدین معنی است وقتی کودک مبتلا به اوتیسم دارید همیشه نباید کاری که فکر می کنید درست است را انجام دهید. ممکن است در این شرایط نیاز داشته باشید سبک تربیتی یا اولویت های طبیعی تان را اصلاح کنید تا بتوانید خودتان را با نیازهایی که او دارد تطبیق دهید. به عبارت دیگر در این شرایط مجبور خواهید بود به دقت از برخی از سبک های پرورشی اجتناب کنید تا ارتباطی که با کودک مبتلا به اوتیسم دارید را نابود نسازید.

۱- سبک پرورشی هلیکوپتری:

سبک پرورشی هلیکوپتری به رفتارهایی از والدین گفته می شود که مدام بر روی کودکانشان نظارت دارند. این طیف از والدین تلاش می کنند هر حرکتی که کودک انجام می دهد را زیر نظر بگیرند و نسبت به آن واکنش نشان دهند.

آن ها سعی می کنند وقتی کودک با مشکلی مواجه می شود به او کمک کنند، در هر مسیری که انتخاب می کند تداخل ایجاد کنند، برای فرزندشان بر روی رفتارهای خاصی اصرار ورزند. سبک پرورشی هلیکوپتری برای هر کودکی ایده آل نیست. این سبک می تواند رسیدن به استقلال و اعتماد به نفس را برای کودک دشوارتر سازد. والدین کودکانی که با اوتیسم مواجه هستند بیشتر از دیگران به چنین سبکی روی می آورند چون درباره کودکشان نگران اند و فکر می کنند کودک به تنهایی نمی تواند مشکلی که در برابرش قرار گرفته را حل کنند. البته این موضوع ممکن است رخ دهد اما اگر سبک پرورشی هلیکوپتری جلوی توسعه و رشد معمول کودک سالمی را می گیرد ببینید چه بر سر کودکی که با اوتیسم دست و پنجه نرم می کند می آورد.

کودکانی که به اوتیسم مبتلا هستند و نمی توانند با مشاهده یا مثال چیزی را یاد بگیرند بهتر است از طریق دستورات مستقیم و با انجام آن کار، وارد فرآیند یادگیری شوند. وقتی خودتان کارهای کودک را انجام می دهید، فرصتی که کودک برای درک شرایط موجود، تجربه چالش های پیش رو، لذت بردن از پیروزی ها، به دست آوردن دانش از طریق فرآیند شکست را دارد می گیرید.

۲- سبک پرورشی و تربیتی رقابتی:

هر فردی که مادر یا پدر باشد به خوبی با سبک پرورشی رقابتی آشنا خواهد بود. کودک چه کسی زودتر موضوعی را یاد می گیرد؟ چه کسی اولین کلمه را به زبان می آورد؟ چه کسی بیشترین کلاس ها را پشت سر گذاشته است؟ کدام یک از کودکان می تواند به خوبی برقصد، فوتبال بازی کند یا زبان چینی را مطالعه نماید؟

وقتی در خانه تان کودک مبتلا به اوتیسم دارید ممکن است احساس کنید او از بقیه کودکان عقب افتاده است و نمی تواند به درستی پیشرفت کند. اما وقتی از سبک پرورشی رقابتی استفاده می کنید قطعا حسی را توسعه می دهید که کودک تان استعداد کافی ندارد و به عنوان والد خودتان را سرزنش می کنید. همانطور که می دانید نتیجه چنین سبک پرورشی احساسی است که نه برای شما و نه برای کودک مفید نیست. شاید تاثیر چنین احساسی بر روی کودک مبتلا به اوتیسم مشهود نباشد اما واقعی است.

۳- سبک پرورشی آزادانه:

برخی از والدین بر این باورند که کودکشان می تواند بدون دخالت آن ها تمایلات و نیازهایش را دنبال کند. این موضوع برای کودکان معمولی و خاصی که خودشان مسیر زندگی را انتخاب می کنند، به خودشان انگیزه می دهند و برای تعامل با دیگران مشتاق هستند عالی است. با اینحال برای کودکی که با اختلال اوتیسم دست و پنجه نرم می کند انتخاب خوبی نخواهد بود.

با اینکه هر کودکی به زمانی برای آزادانه کار کردن نیاز دارد اما کودکی که با اوتیسم دست و پنجه نرم می کند به یک تعامل منظم و متمرکز از طرف والدین بیشتر نیاز خواهد داشت. این موضوع بدین خاطر است که در بیشتر موارد کودک مبتلا به اوتیسم باید به طور فعال یاد بگیرد اجتماعی باشد، مکالمه ای برقرار کند، سوالی بپرسد و دنیای اطرافش را کاوش نماید. بدون حضور فردی که به او کمک می کند چنین مهارت های ضروری را بسازد کودک مبتلا به اوتیسم ممکن است از جامعه طرد شود و نتواند با دنیای عجیب و غریب بیرون ارتباط و تعامل درستی برقرار نماید.

این کودک فرصت زیادی برای ایجاد نقاط قوت و رسیدن به بیشترین پتانسیل هایش را نخواهد داشت.

۴- سبک پرورشی کمال گرا:

بله برخی از کودکان با والدینی سر و کار دارند که همیشه بر روی عملکردهای برتر همچون بهترین عملکرد ورزشی، بهترین عملکرد در زبان، ایده آل ترین عملکرد در جدول ضرب و غیره اصرار دارند. این کودکان به احتمال زیاد نباید با اختلال اوتیسم دست و پنجه نرم کنند. واقعیت این است که کودک مبتلا به اوتیسم با اینکه ممکن است نقاط قوت زیادی داشته باشد اما شاید نتواند انتظاراتی که والدین به طور معمول از کودکانشان دارند را به درستی برآورده نماید.

مهارت های شفاهی او ممکن است مشکلی داشته باشد و نتواند نمرات خوبی در زبان و گرامر زبانی به دست آورد. او ممکن است در هماهنگی فیزیکی هم مشکلی داشته باشد و همانند دیگر کودکان نتواند ورزشکار عالی باشد. البته حتی برای کودکی که نیازهای خاصی دارد هم می توان انتظارات بالایی داشت اما این انتظارات باید منطقی باشد و باعث خستگی یا رنجش کودک نشود.

۵- سبک پرورشی آسان گیر:

به عنوان والد کودکی که نیازهای خاصی دارد ممکن است احساس کنید که  نباید  به هنگام درمان یا در مدرسه، انتظاری از او داشته باشید. کودک مبتلا به اوتیسم ممکن است عملکردی که از او انتظار دارید را نتواند در مدرسه از خود نشان دهد و به استراحت نیاز داشته باشد.

شاید حتی احساس کنید کودک شما نمی تواند به طور کامل وظایف و تکالیفش را در خانه انجام دهد، خودش را آرام کند یا بر روی رفتارهایش کنترلی داشته باشد. نتیجه این سبک پرورشی که در آن کودک می تواند هر کاری که دلش خواست را انجام دهد این است که او عادت ها و رفتارهایی را می آموزد که مشکلات جدی در مسیر زندگی اش به بار می آورد. اوتیسمی بودن مشکلات زیادی برای کودک ایجاد می کند اما تقریبا در هر مورد از کودکانی که با اوتیسم دست و پنجه نرم می کنند می توان مواردی را دید که با تشویق و درخواست کارهایشان را انجام می دهند.

وقتی خیلی کارها را اسان می گیرید یا دستورالعمل های بسیار کمی برای کودک مبتلا به اوتیسم در نظر دارید، در واقع کاری که می کنید این است که زندگی کردن و انتظار داشتن از او را دشوار می سازید. درک چالش های پیش روی کودک یک چیز است و  فکر کردن به اینکه کودک توانایی و استعداد کافی برای انجام دادن کارهایش را ندارد چیز دیگری است.

۶- سبک پرورشی عصبانی:

کودک پیش دبستانی مبتلا به اوتیسم شما از زمانی که از خواب بیدار می شود ممکن است ۵ ساعت رفتار درمانی داشته باشد، یک ساعت با مهارت های صحبت کردن آشنا شود و درمان فیزیکی داشته باشد، دو ساعت به همراه والدینش بازی کند، ۴ ساعت هم در مدرسه مشغول تحصیل کردن باشد.

به محض اینکه به خواب عمیقی می رود و از خستگی خوابش می برد، شما وارد اینترنت می شوید، کلاس درمانی دیگری می یابید، برنامه یا فعالیت دیگری پیدا می کنید و منبع دیگری برای اضافه کردن به این زمانبندی پیدا می کنید. با گذشت زمان کودک اوتیسمی شما دیگر فرصتی برای تمرین کردن چیزهایی که یاد گرفته پیدا نخواهد کرد یا نمی داند چه باید بکند. در این شرایط است که او کاری که سایر کودکان انجام می دهند را نمی تواند انجام دهد و به طور خلاصه فرصت بچگی کردن را از دست می دهد. به جای اینکه مدام سرتان در گوشی و اینترنت باشد و به دنبال فعالیت ها و درمانگرهای متعدد بگردید سعی کنید چند ساعت از روز را برای آرامش هر دویتان اختصاص دهید، زمانی را بر روی کودک تان تمرکز نمایید و کارهایی را انجام دهید که به رشد او کمک می کند.

 سخن نهایی:

هیچ والدی کامل نیست. والدی که با کودکی با نیازهای خاص سر و کار دارد ممکن است بیشتر از دیگران تحت فشار باشد. برخی از والدین کودکان مبتلا به اوتیسم با مشکلات رفتاری شدیدی مواجه هستند که بسیار خسته کننده است. این موضوع بدین معنی است که والد ممکن است خسته شود، نا امید گردد یا به هنگام مقابله با این مشکلات دچار اضطراب شود. شاید شما منابع مالی یا احساسی کمی برای مقابله با این شرایط در اختیار داشته باشید.

وقتی احساس خستگی و نا امیدی می کنید، بهترین کار این است که از سایر اعضای خانواده یا دوستان و سازمان های محلی کمک بگیرید و از پشتیبانی شان استفاده کنید. به خاطر داشته باشید که کودک شما به مراقبت نیاز دارد اما خودتان هم به زمانی برای استراحت نیاز دارید.

لطفا جهت دریافت خدمات روان شناسی و مشاوره با شماره های ۰۹۰۱۰۱۳۴۶۸۴ و ۰۲۱۸۶۰۱۵۵۹۱ تماس حاصل فرمایید.