چرا بچه‌ها دروغ می‌گویند؟

چرا بچه‌ها دروغ می‌گویند ؟ انواع مختلف دروغ‌گویی در بچه‌ها چیست و باید چه کرد؟ دروغ گفتن در مراحل رشد یک اتفاق طبیعی در همه سنین است. با دروغ گفتن بچه‌ها مرز واقعیت و خیال را تست می‌کنند، خودشان را از عواقب کارهایشان حفظ می‌کنند و نحوه اندیشیدن دیگران را بهتر درک می‌کنند.

برخی والدین نگران‌اند که فرزندشان دروغ‌گوی اجباری و یا دروغ‌گوی بیمار گون نباشد. در کل باید به والدین این اطمینان را داد که دروغ گفتن حتی در برخی موارد نشان می‌دهد فرزندشان مسیر رشد را به‌درستی طی می‌کند.

اما باید توجه داشت برخی دروغ‌گویی‌ها نشان از مشکلات زیربنایی مثل مشکلات سلامت روان یا تمایل به دست انداختن دیگران دارد.

دروغ اجباری یا دروغ پاتولوژیکال؟

در مورد این موضوع روانشناسان هنوز به اتحاد نرسیده‌اند. برخی میگویند دروغی با عنوان دروغ اجباری یا دروغ بیمار گون نداریم و برخی دیگر بیان می‌کنند این نوع دروغ‌گویی‌ها محصول یک مشکل دیگر مثل اضطراب، تروما، ترس و یا دیگر تشخیص‌های روانکاوی است.

افرادی که این دو موضوع را جدا از هم می‌دانند، وجه افتراقشان را این‌گونه بیان می‌کنند:

دروغ‌های بیمار گون دلیل مشخصی ندارند. به نظر می‌رسد بدون قصد و انگیزه قبلی بیان می‌شوند. برای مثال کودک ادعا می‌کند اتفاقی افتاده درحالی‌که در عمل این اتفاق نیفتاده است و برای این کار دلیل مشخصی ندارد. بیشتر به نظر می‌رسد نوعی بیان آرزو و خواست کودک می‌باشد.

دروغ‌های اجباری با دلیل گفته می‌شوند. کودک دروغ می‌گوید تا به چیزی برسد و یا از تنبیه فرار کند. این نوع دروغ‌ها بین بچه‌ها رایج‌تر است. برای مثال یک بچه ممکن است بگوید کیک نخورده درحالی‌که لک خامه دور صورتش مشخص است.

نشانه‌های دروغ اجباری در بچه‌ها

چرا بچه‌ها دروغ می‌گویند :والدین باید بدانند بچه‌ها عموماً با یک دلیل دروغ می‌گویند و شناسایی آن دلیل از تنبیه کودک به دلیل دروغ‌گویی مهم‌تر است. تنبیه فرد به دلیل دروغ‌گویی عموماً او را تشویق می‌کند تا این کار را تکرار کند، به امید اینکه بار بعدی گیر نیفتد.

برخی نشانه‌هایی که باید در دروغ‌گویی بچه‌ها به آن‌ها توجه داشت عبارت‌اند از:

• مشکلات روان‌شناختی دیگری مثل خشم ناگهانی، بی‌توجهی به احساسات دیگران و تغییرات خلق ناگهانی علاوه بر دروغ‌گویی وجود دارد. برخی از دروغ‌گویی‌های اجباری به دلیل اختلالات شخصیت به وجود می‌آید.
• دروغ‌گویی برای کنترل دیگران
• ادامه دادن به دروغ‌گویی درحالی‌که در روابطشان تداخل ایجاد می‌کند.
• الگوی دروغ‌گویی که به‌تدریج بدتر می‌شود.

حتی اگر دروغ‌گویی با نشانه‌های بالا همراه باشد بازهم ممکن است موضوع بااهمیتی نباشد و بدون درمان و بعد از مدتی برطرف شود. دروغ‌گویی بین سنین ۳ تا ۸ سال افزایش می‌یابد و بعدازاین سن شدت دروغ‌گویی‌ها کم شده و گه گاهی برای جلوگیری از تنبیه و یا حفظ اعتمادبه‌نفس بیان می‌شود.

چرا بچه‌ها دروغ می‌گویند

• به وجود آمدن تئوری ذهن: تئوری ذهن یعنی فرد بتواند درک کند که یک اتفاق از دید دیگران چگونه است. این دیدگاه از سن حدود ۳ سالگی شروع به شکل گرفتن می‌کند و این همان سنی است که دروغ گفتن در بچه‌ها افزایش می‌یابد.
• رشد اخلاقیات: بچه‌ها زمانی که در حال یادگیری و رشد دادن حس درست و غلط هستند بیشتر دروغ میگویند. در این زمان بچه‌ها بیشتر درک می‌کنند شرکت کردن در کدام اتفاقات آن‌ها را به دردسر می‌اندازد.
• برای فرار از تنبیه: هرچقدر تنبیه شدیدتر باشد میزان و شدت دروغ‌گویی بچه‌ها بیشتر می‌شود.
• افزایش اعتمادبه‌نفس: بچه‌ها به همسالانشان دروغ میگویند تا احترام بیشتری کسب کنند و یا به والدینشان دروغ میگویند تا محبت و توجه آن‌ها را دریافت کنند.
• برای اینکه نمی‌دانند دروغ میگویند: گاهی چیزی که والدین دروغ به‌حساب می‌آورند درواقع یادآوری نادرست اتفاق توسط بچه‌هاست.

اما دلایل زیربنایی دیگری هم برای دروغ گفتن وجود دارد که بهتر است ندیده گرفته نشوند.

• تروما یا سوءاستفاده‌ها: بچه‌ها برای پوشاندن مورد سوءاستفاده قرار گرفتن و یا ترس از گفتن حقیقت به والدینشان دروغ میگویند.
• اضطراب: بچه‌هایی که اضطراب را در سطوح بالایی تجربه می‌کنند دروغ میگویند چراکه نگران تبعات کارشان هستند.
• اعتمادبه‌نفس پایین: این بچه‌ها دروغ میگویند تا دیگران دوستشان داشته باشند.
• اختلالات شخصیت: ضداجتماعی‌ها و یا مرزی‌ها به‌احتمال بیشتری دروغ میگویند.
• اختلالات روان‌شناختی دیگر: اختلالاتی مثل دوقطبی باعث می‌شود فرد در زمان مانیا به‌گونه‌ای رفتار کند که پشیمان شود؛ بنابراین با دروغ گفتن تمایل به پنهان کردن آن دارد.

برای درمان چه باید کرد؟

همان‌طور که گفته شد لزوماً دروغ‌گویی بچه‌ها نیاز به درمان ندارد هرچند که از دیدگاه والدین بسیار آزاردهنده است. قبل از هر چیزی باید به والدین توضیح داد دروغ‌گویی قبل از اینکه نشان‌دهنده یک مشکل جدی باشد، بخشی از مراحل رشد اوست.

چرا بچه‌ها دروغ می‌گویند :خانواده‌درمانی به والدین و فرزند کمک می‌کند تا یکدیگر را بهتر بفهمند و ارتباط مؤثرتری باهم برقرار کنند. والدین می‌توانند استراتژی‌هایی را یاد بگیرند که تمایل بچه‌ها به دروغ گفتن را کاهش دهد. برای مثال زمانی که بچه قانونی را نقض کرده و شواهد مشخصاً نشان می‌دهند که این اتفاق افتاده است لازم نیست از کودک سؤال شود آیا این کار اوست یا نه بلکه باید در مورد قوانین و لزوم رعایت آن‌ها با او صحبت کرد.

در حالتی که تشخیص داده شود که دروغ‌گویی کودک مشکلات زیربنایی دارد درمان فردی می‌تواند کمک‌کننده باشد. درمانگر می‌تواند روی اضطراب، اعتمادبه‌نفس و یا افسردگی کودک کار کند تا میزان دروغ‌گویی او کاهش پیدا کند. اگر دروغ‌گویی به دلیل تروما باشد باید به او کمک کرد تا در مورد تروما صحبت کند و آن موضوع را حل کند. در مورد اختلالات شخصیت DBT می‌تواند کمک‌کننده باشد.

لطفا جهت دریافت خدمات روان شناسی و مشاوره با شماره های ۰۹۰۱۰۱۳۴۶۸۴ و ۰۲۱۸۶۰۱۵۵۹۱ تماس حاصل فرمایید.